N 08 (128), Օգոստոս, 2019
Տարածաշրջանը՝ JAMnews-ի աչքերով
«Անալիտիկոն» հանդեսի խմբագիր
Բարի ավանդույթի համաձայն` «Անալիտիկոն» ամսագիրը տարին մեկ անգամ արտատպում է JAMnews առցանց հրատարակության նյութերի մի փունջ` իր ընթերցողներին հնարավորություն տալով տարածաշրջանին ու աշխարհին հայացք ձգել JAMnews-ի աչքերով։ Որպես կանոն, ընտրում ենք տարածաշրջանի բոլոր պետական կազմավորումների (ճանաչված, մասամբ ճանաչված և չճանաչված), տարածաշրջանային տերությունների կարևոր անցուդարձի մասին նյութեր, ինչպես նաև` աշխարհում տեղի ունեցող կարևոր իրադարձությունների մասին հրապարակումներ։2016-ին ստեղծված JAMnews-ն իր կարևոր և ուրույն տեղն է գրավել Հարավային Կովկասի մեդիաշուկայում։ Այս մեդիառեսուրսն առաջինն է փորձել ստեղծել ոչ թե մի երկրի, այլ ողջ տարածաշրջանի լսարանին հասցեագրված լրագրողական ռեսուրս։
…>>>Երեք կնոջ պատմություն Ղարաբաղից՝ պատերազմի և խաղաղության մասին
Մեկը մասնակցել է պատերազմին 90-ների սկզբին, երկրորդը՝ 2016-ի ապրիլին, երրորդը ռազմական վարժարանում է սովորում՝ հույսով, որ գիտելիքները պետք չի լինի կիրառել կյանքում:
1988-1994 թթ.-ին Արցախյան պատերազմին մասնակցել է 200 կին, որոնցից 42-ը զոհվել են մարտի դաշտում: Արցախյան պատերազմի երկրորդ, ամենաթեժ փուլին՝ 2016 թ.-ի ապրիլյան քառօրյային, կանանց մասնակցության վերաբերյալ հստակ տեղեկություններ չկան: Սակայն կան այլ տվյալներ. ապրիլյան թեժացումից հետո ռազմական կրթության դիմող աղջիկների թիվը գրեթե կրկնապատկվել է:
Պատերազմ առաջին. Կուկլա բաբո
Երևանից Արցախ վեց ժամվա ճանապարհ է: Ինձ` պատերազմող խաղաղությունից վեց ժամ է բաժանում: Վարորդը ձեռքը տանում է գրպանը.
«Տասն օր առաջ մի ընտանիք էի Ղարաբաղ բերում: Հետները աղջիկ երեխա կար՝ ականջից է ընկել: Գրպանումս եմ պահում, որ վերադարձնեմ»,- ասում է միջին տարիքի տղամարդը`մատների արանքում կապույտ ծաղկե փոքր ականջօղը պտտելով:
Չգիտեմ, արդյոք գտա՞վ վարորդն այդ ընտանիքին, մենք Շուշիում ուրիշ գեղեցկուհու էինք փնտրում՝ Եվգենիա Առուստամյանին: Սպիտակ, ալեխառն, կարճ մազերի ու կնճիռների տակ քաղաքի հայտնի գեղեցկուհին է ապրում՝ Բաբոն, որին դեռ Կուկլա են ասում:
Մեծ, լուսավոր տան մաքրությունն ապշեցնում է: Թվում է` հյուրերի է սպասել: Անկախ կորստից ու ցավի մեծությունից՝ իր բաժին աշխարհը սիրուն պիտի լինի:
…>>>Ստելիս՝ ավելի լավ է ճշմարտությունը ստես
Առաջին անգամ հրապարակվել է 2016 թվականի դեկտեմբերի 1-ին
«Դու ասացիր, և ես հավատացի, դու կրկնեցիր, և ես կասկածեցի, դու սկսեցիր պնդել, և ես հասկացա, որ դու ստում ես»։
(Չինական ասացվածք)
Վիճակագրությունը գիտի ամեն ինչ: Այդ թվում, յուրաքանչյուր երկրի և դրա յուրաքանչյուր շրջանի տարածքի մակերեսը: Եվ տարրական դասարանների ցանկացած աշակերտ, զինվելով հաշվիչով ու տեղեկատուով, կարող է հաշվել, թե մի քանի առանձին շրջանների տարածքը երկրի տարածքի քանի տոկոսն է կազմում: Տարրական հաշվարկներ անելիս համոզվում ենք, որ Ադրբեջանի միջազգայնորեն ճանաչված մոտ 14%-ը օկուպացված է, ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղի տարածքը:Սակայն Հեյդար Ալիևի թեթև ձեռքով 1994թ-ից սկսած պաշտոնական անձինք ու նրանց ձայնակցող իշխանամետ մամուլը համառորեն խոսում են օկուպացրած տարածքների 20%-ի մասին:
Թվերի կախարդանքը շարունակվում է զարգացած սոցիալիզմի դարաշրջանի բարի ավանդույթների ոճով: Հիշում եմ այն դրվագը, երբ Ադրբեջանի Կոմկուսի Կենտկոմի առաջին քարտուղար Հեյդար Ալիևը հաջորդ տարվա համար 600 հազար տոննա բամբակ հանձնելու պարտավորություն վերցրեց: Իսկ Բաքվում գտնվող Բրեժնևն անփութորեն ասաց. «Կլորացրե՛ք մինչև մեկ միլիոն» (բուռն և տևական ծափահարություններ, որոնք փոխակերպվում են օվացիաների):
Մի անգամ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի ամբիոնից ելույթ ունենալիս նախագահի աշխատակազմի հասարակական-քաղաքական բաժնի պետ Ալի Հասանովն ասաց. «Ադրբեջանի տարածքների 20%-ն, այդ թվում՝ Ադրբեջան-Իրան պետական սահմանի 132 կիլոմետրն ու Ադրբեջան-Հայաստան պետական սահմանի 733 կիլոմետրն օկուպացված է Հայաստանի ԶՈՒ կողմից»:
Մենք չենք կասկածում, որ պրոֆեսոր Հասանովը կարողանում է օգտվել հաշվիչից և որ այդ «20%-ը» Հեյդար Ալիևի հիշատակը հարգելով է ասում: Դե, չէր կարող Մեծն առաջնորդը սխալվել, իսկ ով կասկածում է, նա ջուր է լցնում թշնամու ջրաղացին և այլն: Սակայն որտեղից հայտնվեց Հայաստանի հետ 733կմ սահմանը:
Կրկին դիմում ենք տեղեկատուի օգնությանը: Հայաստանի հետ Ադրբեջանի ընդհանուր սահմանը կազմում է 1007կմ: Դրանցից 246-ը Նախիջևանի Ինքնավար Հանրապետության սահմանն է: Ստացվում է, որ Հայաստանի հետ «ցամաքային» Ադրբեջանի սահմանը կազմում է 1007-246=761 կմ (այստեղ հաշվիչ էլ պետք չէ): Եթե հավատանք հարգելի պրոֆեսոր Հասանովին, ապա դրանցից 733 կմ-ը հայկական օկուպացիայի տակ է: Այսպիսով կստացվի, որ Քելբաջարի հյուսիսային կետից (Մռավի լեռնաշղթա) մինչև Սադախլու գյուղը (երեք հարավկովկասյան երկրների ընդհանուր կետը) սահմանի երկայնքը կազմում է ընդամենը 28կմ: Ինչպես երևում է քարտեզի վրա, սահմանի այդ տարածքի երկայնքով տեղավորված են Ադրբեջանի 5 շրջանները, և այնտեղ մոտավորապես 200 կիլոմետր է՝ նույնիսկ ուղիղ գծով։
Հայերը մեկնում են Չինաստան՝ տեղացիներին անգլերեն սովորեցնելու
Արտագնա աշխատանքի նոր ուղղության մասին բոլոր մանրամասները՝ առաջին ձեռքից, հայրենիք վերադարձած ուսուցիչներից
Հայաստանի մարզերից ամենաշատը արտագնա աշխատանքի մեկնում են Շիրակի ու Գեղարքունիքի մարզերից։ Այստեղ գրեթե տուն չկա, որ ընտանիքի անդամներից կամ բարեկամներից մեկը խոպանում չլինի: Մեծ մասի համար աշխատանքի վայրն ընդարձակ Ռուսաստանի Դաշնությունն է ու նախկին ԽՍՀՄ երկրները։ Կան նաև մարդիկ, որոնք մեկնում են Եվրոպական միության երկրներ և ԱՄՆ, թեև նրանց թիվն ավելի փոքր է:
«Ֆորմուլա». այսպես է կոչվելու վրացական նոր ընդդիմադիր հեռուստաալիքը
ՕԳՈՍՏՈՍ 16, 2019 JAMNEWS, ԹԲԻԼԻՍԻ
Նոր ալիքի հեռարձակումը կսկսվի հոկտեմբերին, այն կֆինանսավորի պաշտպանության նախկին նախարարը
Ստրասբուրգի դատարանի կողմից «Ռուսթավի-2» հեռուստաընկերության վերաբերյալ կայացված վճիռը, որի համաձայն այն փոխանցվել է իշխանություններին մոտ գործարարի, խթան է հանդիսացել Վրաստանում նոր մեդիաիրականության ստեղծման համար։
«Ոսկու հանքի շահագործումը չի վնասի շրջակա միջավայրին». Հայաստանի վարչապետ
ՕԳՈՍՏՍՈՍ 19, 2019
Փաշինյանը մեկ ժամից ավելի ուղիղ եթերում մանրամասն պարզաբանել է Ամուլսարի հանքի հետ կապված իրավիճակն ու ներկայացրել իր դիրքորոշումը, թե ինչու է այն աշխատելու:
22.00 (թարմացում)
Հայաստանի վարչապետը ֆեյսբուքյան իր էջում ուղիղ եթերում հայտարարել է, որ միջազգային փորձաքննության արդյունքները թույլ են տալիս եզրակացություն անել. ոսկու հանքի շահագործումը չի վնասելու շրջակա միջավայրին։ Մասնավորապես, խոսքը գնում է հանքից ոչ հեռու գտնվող Ջերմուկ առողջարանային քաղաքի հանքային ջրի, Սևանա լճի ջրի և մոտակա գետերի մասին։
Աբխազիա. բնակարանները որպես «ռազմական ավար». արդյո՞ք դրանք տերերին կվերադարձվեն
ԴՄԻՏՐԻ ԳԼԵԲՈՎՍԿԻ, ՍՈՒԽՈՒՄ
ՕԳՈՍՏՈՍ 4, 2019
Շատերը չեն կարողանում իրենց բնակարանը վերադարձնել անգամ դատարանի վճռից հետո։ Իսկ վրացիների հարցումները շուտով ընդհանրապես չեն դիտարկվելու:
Խարլամպի Պոլիտիդիսը 79 տարեկան է։ Նա ծնվել է Աբխազիայում, ազգությամբ հույն է։ Արդեն երկար տարիներ է՝ ապարդյուն պայքարում է Սուխումի իր բնակարանը վերադարձնելու իրավունքի համար, այն նրան է պատկանում աբխազական դատարանի որոշմամբ։
Նա արդեն դիմել է գրեթե բոլոր ռուսական և աբխազական ատյաններ և շարունակում է հույս ունենալ, որ ինչ-որ մի ժամանակ իր տուն կվերադառնա։
Աբխազիայում զբաղեցված «ավար»-բնակարանների վերադարձի խնդիրը 1990-ականների սկզբի վրաց-աբխազական պատերազմից հետո դեռ լուծված չէ։
Արդեն 25 տարի է՝ այս թեման ժամանակ առ ժամանակ հայտնվում է լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում, քանի որ անշարժ գույքի վերադարձի դատական գործընթացներն ընթանում են մինչև այսօր։
Սակայն դեռ քչերին է հաջողվել վերադարձնել իրենց գույքը։
Հաճախ զբաղված և վերաձևակերպված «հետպատերազմյան» բնակարաններն ու տները ոչ ոք չի պատրաստվում վերադարձնել՝ անգամ չնայած դատարանների որոշումներին։
…>>>Ձկնորսը
Տասը տարի է՝ նա միայնակ ապրում է Հարավային Օսիայի խուլ անկյուններից մեկում։ Բացառիկ ձկնային տնտեսություն է ստեղծել, ձկան ապակե ռեստորան է բացելու։ Սակայն նրան ներդրումներ են հարկավոր
Սա Հարավային Օսիայում է՝ 20կմ դեպի սարեր բավականին մատչելի ճանապարհով։ Անտառի միջով գնում ես և չես էլ սպասում, թե ինչ է լինելու ոլորանի հետևում։ Լեոնիդ Գագիևն այդպես է արել 10 տարի առաջ և մնացել այստեղ։ Նա ձկնային տնտեսություն է հիմնել, նրա մոտ են գալիս իշխան, սաղմոն և ձկնկիթ գնելու ոչ միայն Հարավային Օսիայից, այլև Ռուսաստանից։
…>>>Մեկնաբանություն․ բողոքը Մոսկվայում սաստկանում է, աճելու են նաև բռնաճնշումները։ Բայց հասարակությունը դրան պատրաստ է
JAMNEWS, Ըստ REPUBLIC-Ի ՆՅՈՒԹԵՐԻ ՕԳՈՍՏՈՍ 17, 2019
Ռուսական «ՕՎԴ-ինֆո» պարբերականի ղեկավար Գրիգորի Օխոտին. «համառ դիմադրությունն ու տեղեկությունների տարածումը կհաղթեն բռնությանը»:
Օգոստոսի 17-ին Մոսկվայում ցույցերի նոր փուլ է սկսվում։
Այս անգամ դրանք երկուսն են, և երկուսն էլ կապված են Մոսկվայի քաղաքային խորհրդարանի (քաղաքային դումա) ընտրություններին անկախ թեկնածուներին մասնակցության թույլտվություն չտալու իշխանությունների որոշման հետ։ Սակայն դրանց միջև մեծ տարբերություն կա։
Իշխանությունները Կոմունիստական կուսակցությանը թույլ են տվել հանրահավաք անցկացնել։ Սակայն չեն թույլատրել այն հավաքը, որի անցկացման համար դիմել էր ընդդիմությունն ու Մոսկվայի մունիցիպալ պատգամավորներից մի քանիսը։ Այդ պատճառով էլ երկրորդ ակցիայի մասնակիցները քաղաքի կենտրոնում զանգվածային բողոքի ցույցեր են կազմակերպում։
Ցույցեր. վնասներ և հեռանկարներ
Ինչի՞ համար են պայքարում ցուցարարները ՀՈՆԿՈՆԳՈՒՄ, որքա՞ն է դա արժենում տնտեսությանը, և ինչպե՞ս են արձագանքում ցույցերին Չինաստանի իշխանությունները:
Հոնկոնգում ցույցերը օրենքի դեմ, որը թույլատրում է մայրցամաքային Չինաստան արտահանձնումը, սկսվել են 2019թ. մարտին: Մարդիկ վստահ են, որ օրինագիծը վատ վիճակի մեջ կդնի Հոնկոնգի բնակիչներին և մայրցամաքային Չինաստանի իրավասության տակ անցնողներին, ինչը կխաթարի տարածաշրջանի ինքնավարությունը և քաղաքացիների իրավունքները:Ցուցարարները փակում են փողոցներ, բախումներ են տեղի ունենում ոստիկանության հետ: Բախումներ են տեղի ունենում անգամ օդանավակայանում, ստիպված ժամանակավորապես չեղարկվել են միջազգային չվերթները: Չինաստանի զորքերը սկսել են կենտրոնանալ Հոնկոնգի սահմանի մոտ։
Իրադարձությունների ներկայացում՝ ըստ արևմտյան լրատվամիջոցների
