07 (115), Օգոստոս, 2018
«Անալիտիկոնի» այս համարում ընթերցողների ուշադրությանն ենք ներկայացնում «Հանրային օրակարգ» ՀԿ «Ազգ-բանակ հայեցակարգի հանրային փորձաքննություն» ծրագրի շրջանակներում պատրաստված նյութերը:
Նախաբան
Բաց հասարակության հիմնադրամներ-Հայաստան կազմակերպության աջակցությամբ «Ազգ-բանակ» հայեցակարգի հանրային փորձաքննություն» ծրագրի շրջանակներում «Հանրային օրակարգ» ՀԿ թիմն իրականացրել է աշխատանքներ երեք ուղղությամբ՝
– Հայեցակարգի քաղաքական նպատակների ուսումնասիրություն, այլ երկրներում «Ազգ-բանակ» կոնցեպտի կամ զանգվածային բանակի մոդելների, ինչպես նաև դրանց քաղաքական նախապայմանների համեմատական վերլուծություն
– Հայեցակարգի փորձագիտական վերլուծություն
– Հայեցակարգի նկատմամբ վերաբերմունքի ուսումնասիրություն կոնկրետ թիրախային խմբում՝ ուսանողության շրջանում։ …>>>
Ինչու՞ է ՀՀ իշխանությունն անվտանգության քաղաքական բաղադրիչը ստորադասում ռազմականին
Ռազմական բաղադրիչի ֆետիշացում
2016-ի ապրիլյան քառօրյա պատերազմը մեկ անգամ ևս վկայեց, որ հայ հանրությունն անվտանգության խնդիրը կապում է միայնումիայն ռազմական բաղադրիչի հետ։ Փորձագիտական-վերլուծաբանական շրջանակներում էլ տարածված է այն կարծիքը, որ ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմը սկսվել է ռազմական հավասարակշռության խախտման պատճառով։ Նման պնդման համար, ինչ խոսք, լուրջ հիմքեր կան՝ Ադրբեջանը վերջին տարիներին սրընթաց մեծացրել է իր ռազմական բյուջեն, ձեռք բերել ժամանակակից մահաբեր հարձակողական զենքեր և լրջորեն նախապատրաստվել լայնածավալ ռազմական գործողությունների։ Հայաստանի ռազմավարական դաշնակից Ռուսաստանը ոչ միայն արագընթաց տեմպերով զինել է Ադրբեջանին, այլև դանդաղեցրել հայկական բանակի վերազինման պայմանավորվածությունները` դրանով իսկ նպաստելով ռազմական հավասարակշռության էական խախտմանը և բարենպաստ պայմաններ ստեղծելով պատերազմի վերսկսման համար։
Այս ամենն, իհարկե, կար։ Բայց արդյո՞ք միայն սա էր հրադադարի լայնածավալ խախտման պատճառը։ Արդյո՞ք ռազմական հավասարակշռության փոփոխումը որակական ու որոշիչ մակարդակի էր։ Թե՞ սա մեդալի միայն մի երեսն է։ …>>>
Հայաստանի անվտանգության մարտահրավերները
Հայաստանի կառավարման համակարգը գտնվում է խորը ճգնաժամի մեջ, որն իր բացասական ազդեցությունն է ունենում երկրի անվտանգության և զարգացման հեռանկարի վրա: Մի շարք գործընթացներ, ինչպես նաև միջազգային բազմաթիվ զեկույցներ ցույց են տալիս համակարգային ճգնաժամի ախտանիշները:
2008 թվականիի նախագահական ընտրություններից և մարտի 1-ին խաղաղ ցուցարարների դեմ ուժի կիրառումից հետո Հայաստանի կառավարման համակարգը հայտնվել է խորը ճգնաժամում, ինչը տարբեր ձևերով երևակվել է վերջին 10 տարիների ընթացքում: Կառավարման մոդելի վրա ճնշում կա ոչ միայն հասարակության կողմից, այլ նաև միջազգային գործոնների և արտաքին մարտահրավերների, ի մասնավորի՝ Ադրբեջանից բխող վտանգի տեսքով, որոնց Հայաստանը չի կարողանում պատշաճ ձևով արձագանքել: …>>>
«Ազգ-բանակ» կոնցեպտն Իսրայելում
Կառավարման համակարգը և բանակը
Իսրայելը հանրապետություն է՝ կառավարման խորհրդարանական մոդելով։ Սահմանադրություն չունի, այն փոխարինվում է մի շարք օրենսդրական ակտերով։ Պետության ղեկավարը նախագահն է, որի լիազորությունները սահմանափակված են։ Ողջ իշխանությունն իրականացնում է կառավարությունը՝ վարչապետի գլխավորությամբ։ Բարձրագույն օրենսդրական մարմինը միապալատ խորհրդարանն է (Կնեսետ)։ Դատական համակարգը կազմում են աշխարհիկ և հոգևոր դատարաններն ու Գերագույն դատարանը։ Վարչապետը եւ նախարարները ընտրվում են Խորհրդարանի անդամների թվից: Կնեսետի հաստատումից հետո նախարարներն ստանում են վստահության քվե ինչպես «ներքևից»՝ ժողովրդից (mass support), այնպես էլ «վերևից»՝ Խորհրդարանից (elite support):
Իսրայելը ռազմականացված տնտեսությամբ ագրարային-արդյունաբերական երկիր է։ Արդյունաբերությունը զարգանում է ռազմատնտեսական ներուժի հզորացման ուղղությամբ՝ հիմնականում օտարերկրյա կապիտալի հաշվին։ 1970-ին երկրի բյուջեի 40%-ը հատկացվել է ռազմական ծախսերին։ …>>>
«Ազգ-բանակ» հայեցակարգը Շվեյցարիայում
Կառավարման համակարգը
Շվեյցարիան աշխարհի ամենաժողովրդավար երկրներից մեկն է: Բրիտանական «Էկոնոմիստ» հեղինակավոր պարբերականի «Ժողովրդավարական ինդեքս–2016»-ի ցուցակում Շվեյցարիան առաջին 10 ամենաժողովրդավար երկրների թվում է[1]: Նոմինալ ՀՆԱ-ն մեկ շնչի հաշվով 2017-ին կազմել է 80,837 դոլար, որն աշխարհում երկրորդն է Լյուքսեմբուրգից հետո[2]: «Թրանսփարենսի Ինթերնեշնլ» հակակոռուպցոն կազմակերպության Կոռուպցիայի ընկալման համաթվով (ԿԸՀ) չափվում է պետական հատվածում առկա կոռուպցիայի ընկալման մակարդակը այս կամ այն երկրում: ԿԸՀ-ն բաղադրյալ համաթիվ է` հիմնված գործարարների և փորձագետների շրջանում անցկացված տարբեր հարցումների վրա: 2016 թվականին Շվեյցարիայում կոռուպցիայի ընկալման համաթիվը եղել է 86, և 176 երկրների շարքում այն զբաղեցրել է 5-րդ տեղը:
Շվեյցարիայի նման հաջողության գաղտիքը ոչ թե իր բնական ռեսուրսներն են, որոնք այլ երկրների համեմատ շատ նվազ են, այլ քաղաքական ինստիտուտները, որոնք ապահովում են քաղաքացիների մասնակցությունը քաղաքական որոշումներ կայացնելու գործընթացում, ինչպես նաև քաղաքացիներին հնարավորություն են տալիս ակտիվ մասնակցություն ունենալ երկրի կառավարման գործում: …>>>
Դելֆի մեթոդով փորձագիտական հարցման արդյունքների վերլուծություն
Առաջին փուլ
Հարցմանը մասնակցել է 15 փորձագետ: Առաջին հարցաշարի՝ նրանց պատասխանների հետ կապված պատկերը բավականին բազմազան է, սակայն «Ազգ-բանակ» ծրագրի նպատակի մասին հարցի և այս փուլում առաջարկների առումով կարելի է փաստել որոշակի համակարծություն փորձագետների շրջանում:
Այն հարցին, թե ի՞նչ կարծիք ունեն ՀՀ «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» նոր օրինագծի վերաբերյալ, հետազոտությանը մասնակցած փորձագետներից երեքը (20%) հստակորեն դրական են գնահատել օրինագիծը՝ ակնհայտ համարելով դրա անհրաժեշտությունն ու արդիականությունը: 33%-ը միանշանակ դեմ կամ միանշանակ կողմ կարծիք չեն հայտնում, քանի որ գտնում են, որ դրանով փորձ է արվում կարգավորելու միաժամանակ մի շարք հիմնահարցեր, և որոշ ասպեկտների առումով դրական են գնահատում օրինագիծը, սակայն նաև տեսնում են բազմաթիվ բացեր ու անհասկանալի դրույթներ: Փորձագետների կեսը (47%) ունեն հստակ բացասական դիրքորոշում տվյալ օրինագծի վերաբերյալ: …>>>
ՖՈԿՈՒՍ ԽՄԲԵՐԻ ԱՐԴՅՈՒՆՔՆԵՐԻ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅՈՒՆ
Հունվար-մարտ, 2018
ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅԱՆ ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
2016 թվականի հոկտեմբերի 29-ին Հայաստանի Հանրապետության Պաշտպանության նախարարը նախարարին կից Կոլեգիայի նիստի ընթացքում իր ելույթում առաջ քաշեց «Ազգ-բանակ» գաղափարախոսության հայեցակարգը:
Ծրագիրը միանաշանակ չընկալվեց հասարակության կողմից, և ձևավորվեց տեսակետների բազմազանություն ինչպես հատուկ փորձագիտական խմբերի, այնպես էլ լայն հասարակական դիսկուրսում (ԶԼՄ):
Այս նախագծի շրջանակներում իրականացվել է «Ազգ-բանակ» գաղափարախոսության հանրային փորձաքննություն՝ տվյալ դոկտրինի խորը վերլուծություն իրականացնելու նպատակով:Նախագծի նպատակով և խնդիրներով սահմանված հարցերի շրջանակը ուսումնասիրելու և վերլուծելու, ինչպես նաև «Ազգ-բանակ» հայեցակարգի վերաբերյալ նոր հանրօգուտ առաջարկների մշակման նպատակով սույն հետազոտության ընթացքում կիրառվել է որակական հարցազրույցների ֆոկուս խմբերի մեթոդը, որին մասնակցել են Հայաստանի քաղաքացիական պետական և ոչ պետական բուհերի ուսանողներ: …>>>
Քաղաքական մշակույթի փոփոխությունը Հայաստանում
Աննա ՓԱՄԲՈՒԽՉՅԱՆ
Վերլուծաբան
Երևան
2018թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին Հայաստանում տեղի ունեցած բուռն քաղաքական գործընթացների արդյունքները շատերի համար, թերևս, այսօր անտեսանելի են: Այդուհանդերձ, 2018 թվականի գարնանը տեղի ունեցած քաղաքական շարժումը, որը շատերն անվանում են «Թավշյա հեղափոխություն», ի հայտ բերեց քաղաքական մշակույթի և հանրային մտածելակերպի փոփոխություն Հայաստանում, որի դրական ազդեցությունը երկրում ժողովրդավարական արժեքների ամրապնդման վրա առավել տեսանելի կլինի մի քանի տարի անց: …>>>
Կոռուպցիայի դեմ պայքարի կողմնակի հետևանքները և հայկական իրականությունը
Ռուբեն ՄԵՀՐԱԲՅԱՆ
«Առավոտի» ռուսերեն տարբերակի խմբագիր
Երևան
Հայաստանի նոր կառավարությունը հռչակել է համակարգային կոռուպցիայի դեմ լայնածավալ պայքարի սկիզբը: Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել է, որ կոռուպցիայի նկատմամբ ոչ մի փոխզիջում չի լինելու. ոչ ոք նրանից փոխզիջում չպետք է ակնկալի:
Հայաստանում ոչ բռնի թավշյա հեղափոխությունը հնարավոր չէր լինի, եթե նախորդ իշխանության գործունեությունը չլիներ այսչափ անարդյունավետ, եթե չլիներ տարիներ շարունակ սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական և արտաքին քաղաքական ոլորտներում տեղում դոփելու և լճանալու համընդհանուր զգացում: Հեղափոխությունը չէր լինի, եթե բոլորի համար ակնհայտ չլիներ, որ «ոտից-գլուխ» համակուլ կոռուպցիան դարձել է ինստիտուցիոնալ դեգրադացման աղբյուր, որի պսակը պետք է լիներ Սերժ Սարգսյանի՝ նախագահի աթոռից վարչապետականին վերաբազմելը՝ հենց այդ ընթացակարգի համար կազմված նոր Սահմանադրության համաձայն: …>>>