Անալիտիկոն

09 (105), Սեպտեմբեր, 2017

Նոնա ՇԱՀՆԱԶԱՐՅԱՆ
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության
և ազգագրության ինստիտուտ
Երևան

Վերջին տասնամյակների քրեստոմատիկ ակադեմիական տեքստերի քննությունը պարզել է, որ միգրացիաների մասին կարելի է խոսել էթնիկական (Այվան Լայթ, Մեթյու Լայթ) և ոչ էթնիկական (Ջովաննի Արիգի, Ռիչարդ Լահման) հասկացութունների, արտատարածքային (Ֆեռնան Բրոդել) և տարածքային/աշխարհաքաղաքական (Ռենդալ Քոլինզ) եզրույթների շրջանակում։ Սոցիոլոգների ամերիկյան կոհորտային միավորում է մի քանի բան. նրանք բոլորը մասնավորաբար քննում են կապիտալիզմի բնույթի հարցը, հետազոտում տարբեր հասարակություններում վերնախավերի հակամարտությունն ու միգրացիան՝ որպես այդ հակամարտության արդյունք և վերջինիս նկատմամբ արձագանք։ Նրանք զբաղվել կամ զբաղվում են պատմական սոցիոլոգիայով, ըստ էության համաշխարհային պատմությամբ՝ սոցիոլոգիական տեսանկյունից։ …>>>

Ստեփան ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
Քաղաքագետ
Երևան

Միգրացիան համաշխարհային պատմության կարևոր բնութագրիչներից է, որովշատ դեպքերում պայմանավորվածենեղել քաղաքակրթությունների բեկումնայինտրանսֆորմացիաները: Միգրացիայի պատճառները տարբեր են` պատերազմներ, կլիմայական փոփոխություններ, դեմոգրաֆիական պայթյուններ և դեպոպուլյացիա, համաճարակներ, սոցիալական կատակլիզմներ, կրոնական հետապնդումներ և նվաճումներ, նոր առևտրական ճանապարհների հայտնագործում ու հների անկում, և այլն: Սակայն յուրաքանչյուր ժամանակահատվածն ունի իր առանձնահատկությունները: Մեր ժամանակաշրջանում կարևոր դեր է խաղում գլոբալացումը, ազգային պետությունների դերի նվազումը և 1980-ական թվականներից սկսած ժամանակակից պետությունների կառավարման նոր կոնցեպցիաներին համապատասխան պետությունների կառավարման ունակությունները, կամ դրանց բացակայությունը: Այս առումով Հայաստանից տեղի ունեցող զանգվածային միգրացիան պետք է փորձել հասկանալ այդ բոլոր հանգամանքները հաշվի առնելով: …>>>

Արթուր ԵՂԻԱԶԱՐՅԱՆ
Պատմաբան, հրապարակախոս
Երևան

Արտագաղթը կամ էմիգրացիան (լատ.՝ emigro – «վտարվում եմ» բառից) քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական կամ այլ շարժառիթներով հայրենիքից հարկադիր կամ կամավոր հեռանալն է մեկ այլ երկիր, մշտական կամ ժամանակավոր բնակության նպատակով: …>>>

Արման ՆԱՎԱՍԱՐԴՅԱՆ*
Փորձագետ
Երևան

Ժամանակակից միգրացիան միանգամայն նոր ձևեր և  որակ է ձեռք բերում  այդ երևույթի նախկին դրսևորումների համեմատությամբ։ Նախ՝ կտրուկ աճում են միգրացիայի մասշտաբները ինչպես երկրների և աշխարհամասերի միջև, այնպես էլ առանձին պետությունների ներսում, այսինքն՝ ընդարձակվում է միգրացիայի աշխարհագրությունը։ ՄԱԿ-ի տվյալներով՝ միջազգային միգրացիայի թիվը 2010 թվականին հասել է 214 միլիոն մարդու` եռակի աճել է 1960 թվականի համեմատությամբ։ Այդ նույն ժամանակահատվածում  երկրագնդի բնակչության թիվը, որն ապրում է իր ծննդավայրից դուրս,  2.2 –ից աճել է մինչև 3.1 %։ …>>>

Գագիկ ԱՂԲԱԼՅԱՆ
Լրագրող
Երևան

Իմ ծննդավայր Աչաջուրում (Տավուշի մարզ) միշտ հպարտացել են այն բանով, որ մեր տղամարդիկ ժամանակավոր աշխատանքի մեկնելով՝ խոր աշնանը պարտադիր վերադառնում են։ Շատ եմ լսել. «Մեր գյուղը բացառիկ է նրանով, որ ընտանիքով արտագաղթ չկա»։

Վերջին երկու տարիներին ամեն ինչ փոխվել է։ Գրադարանում, դպրոցում հաճախ են փսփսում՝ բա իմացա՞ր, էսինչի ծնողն էր եկել էրեխու փաստաթղթերը վերցնելու։ «Ընտանիքով են գնում, հայրը Ռուսաստանից կանչել է»,- արդեն նման խոսակցություններ կան։ …>>>

Տնտեսական զարգացման և ներդրումների նախարար Սուրեն Կարայան

Վերջին հինգ տարում Հայաստանի տնտեսապես ակտիվ բնակչությունը կրճատվել է մոտ 200 հազար մարդով։ Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով՝ 2012 թվականին երկրի տնտեսապես ակտիվ բնակչությունը կազմել է 1 միլիոն 418 հազար մարդ, 2016 թվականին՝ 1 միլիոն 226 հազար մարդ։

Եթե ստացած թիվը բաժանենք տարիների քանակի, ապա կստացվի, որ անցած հինգ տարում Հայաստանի տնտեսապես ակտիվ բնակչությունն ամեն տարի կրճատվել է մոտավորապես 40 հազար մարդով։ …>>>

Հեղինակ` Nazik Armenakyan/4plus

Ամեն տարի աղքատությունը և գործազրկությունը ստիպում է բազմաթիվ հայերի արտագաղթել, հիմնականում Ռուսասատան` աշխատանք փնտրելու նպատակով։ Արտագաղթն իր խորն ազդեցությունն է թողել երկրի բնակչության և ավանդական հայ ընտանիքի վրա․ տղամարդիկ մեկնում են` Հայաստանում թողնելով իրենց կանանց և երեխաներին։ Արդյունքում, ամբողջական գյուղեր մնում են բնակեցված միայն կանանցով, որոնք մեծացնում են երեխաներին։ Տղամարդկանց մի մասը երբեք չի վերադառնում։ Մեծ մասն էլ վերադառնալով իրենց հետ բերում են երկարատև բաժանման հետքերը՝ ներառյալ սեռավարակներ և ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ, որը հետո փոխանցվում է կանանց։ …>>>

ԵՄ-ի գլխավոր դատարանը մերժել է ներգաղթյալների  վերաբնակեցման   գործարքի վերաբերյալ Հունգարիայի և Սլովակիայի հայցը, որը  պատրաստվել էր 2015-ին, երբ  ճգնաժամն իր գագաթնակետին էր հասել:

Եվրոպական արդարադատության դատարանը չեղարկեց  առարկությունները պարտադիր  ամրագրված քվոտաների մեխանիզմի  վերաբերյալ: Այս  մեխանզիմի առկայության պարագայում, որն ընդունվել էր երկու տարի առաջ,   Հունգարիան չի ընդունել նույնիսկ մեկ ապաստան հայցողի: …>>>

Paris. BERTRAND GUAY/AFP

“Le Monde”-ի հարթակներից մեկում մշակութային գործիչների ու արվեստագետների մի խումբ՝ Ֆիլիպ Տորետոն, Աբդ ալ Մալիքը և Ժան-Միշել Ռիբեն, հավատացած են, որ մշակույթը «զանգվածային ինտեգրման զենք» է, որը պիտի օգտագործվի: …>>>

Կլեմենս Վերգին

Ահա և  հաջորդ վիճելի որոշումը նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից: ԱՄՆ նախագահը կասեցնում է մի ծրագիր, որը նախատեսված էր անօրինական  ներգաղթյալների երեխաներին արտաքսումից պաշտպանելու համար: Ինչևէ, կոնգրեսը դեռ կարող է «երազողներին» նոր հնարավորություն տալ:

Դոնալդ Թրամփի՝ այսպես կոչված «երազողներին»[1] վերաբերող վճիռն, անշուշտ, հանդիսացավ իր կառավարման ընթացքում մինչ այժմ կայացված ամենաբարդ որոշումը։ Այդ իսկ պատճառով անցյալ երեքշաբթի օրը ոչ թե Թրամփն անձամբ, այլ ԱՄՆ գլխավոր դատախազը մամուլի ներկայացուցիչների առջև հայտարարեց Բարաք Օբամայի կողմից մեկնարկած DACA[2] ծրագրի կասեցման մասին, որը մինչ այդ կոչված էր արտաքսումից պաշտպանելու ԱՄՆ-ում անօրինական ներգաղթյալների ընտանիքներում ծնված երեխաներին։ …>>>