Аналитикон

08 (104), Օգոստոս, 2017

Ստյոպա ՍԱՖԱՐՅԱՆ
ՄԱՀՀԻ հիմնադիր և հետազոտական ծրագրերի ղեկավար
Երևան

Հուլիսի 27-ին ԱՄՆ Կոնգրեսը ձայների ճնշող մեծամասնությամբ Ռուսաստանի, Հյուսիսային Կորեայի ու Իրանի դեմ պատժամիջոցների պահպանում, համալրում և խստացում նախատեսող օրինագիծ ընդունեց, որն օգոստոսի 2-ին ստորագրեց նաև ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը: Պատժամիջոցների փաթեթը վերջ դրեց ռուսական ու այլ ուղղություններով ԱՄՆ քաղաքականությունների անորոշություններին, որոնք առաջացել էին 2016թ. նոյեմբերի 8-ին ԱՄՆ նախագահի պաշտոնում Դոնալդ Թրամփի ընտրությունից ու հունվարի 20–ին պաշտոնն ստանձնելուց հետո: …>>>

Իրակլի ՃԻԽԼԱՁԵ
Լրագրող
Թբիլիսի

Սույն թվականի մայիսին ԱՄՆ-ն և Վրաստանը նշեցին դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 25-ամյա հոբելյանը։

Վրաստանում ԱՄՆ դեսպան Յան Քելին երկու պետությունների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների հաստատման 25-ամյակին նվիրված միջոցառման ժամանակ երկու երկրների հարաբերությունները բնութագրեց որպես «միս ու արյամբ» շաղախված։ …>>>

Հրաչյա ԱՐԶՈՒՄԱՆՅԱՆ
Տեխնիկական գիտությունների թեկնածու, «Աշխարհ» ռազմավարական հետազոտությունների կենտրոնի տնօրեն
Ստեփանակերտ, Արցախ

Ներածություն

Կոշտ ուժի կիրառման հետ կապված ծախսերի և ռիսկերի մեծացումը, ռազմական գործողությունների իրականացման նկատմամբ ամերիկյան հասարակության մեջ աճող անհանդուրժողականությունը մեծացնում են հարկադրող ուժի (coercivepower) կշիռն ու նշանակությունը։ «Հարկադրող ուժ. հակառակորդների հետ դիմակայություն` առանց պատերազմ վարելու» [1] հետազոտության մեջ քննվում են այն մեթոդները, որոնց միջոցով ԱՄՆ-ն մտադիր է հարկադրել այլ պետություններին՝ իրականացնելու ամերիկյան շահերին համապատասխանող քաղաքականություն։ Այդպիսի մոտեցումը կապված է ռազմական ուժին և ազգային հզորության կոշտ տարրերին այլընտրանքային տարբերակների առկայության կարևորության գիտակցման հետ, տարրեր, որոնց շնորհիվ իրականացվում են ամերիկյան քաղաքականությունն ու ռազմավարությունը։ …>>>

Գևորգ ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ
Թուրքագետ
Երևան

Հայաստանաբնակների համար Ցեղասպանության հարցում կարծես թե մեղադրվողի աթոռին մեկն է՝ Թուրքիան կամ թուրքերը: Միևնույն ժամանակ, Արաքսի և Ախուրյանի արևմտյան ափին էլ Թուրքիան և թուրքերն են:

Իհարկե, Հայաստանի արևմտյան հարևանները միայն թուրքերը չեն, Ցեղասպանության համար պատասխանատուներն էլ նույնպես, պետք է ասել, միայն թուրքերը չեն: Թուրքիայի քրդերը ոչ միայն թուրքական պետության՝ Հայաստանին սահմանակից հատվածների բնակչության մեծամասնությունն են, այլ նաև մեծամասնություն են Արևմտյան Հայաստանում՝ միևնույն ժամանակ Ցեղասպանության իրականացնողներից, ինչպես և հայերին պատկանող տարածքներում հաստատվածների ճնշող մեծամասնությունը: …>>>

Արման ՆԱՎԱՍԱՐԴՅԱՆ*
Փորձագետ
Երևան

Նոր շրջանի  դիվանագիտության տեսաբանները, հատկապես խորհրդային դպրոցի ներկայացուցիչները,   ձևավորել են  մի տեսություն, համաձայն որի պետության արտաքին քաղաքականությունը հանդիսանում է ներքին քաղաքականության շարունակությունը։ Այստեղից` մի շատ կարևոր եզրահանգում. քանի որ դիվանագիտությունը արտաքին քաղաքականության իրագործման  միջոց է, կոպիտ ասած՝ նրա կիրառման  գործիքը, և  քանի որ արտաքին քաղաքականությունը ներքինի շարունակությունն է, ուրեմն` դիվանագիտությունը կոչված է հավասարարչափ լուծելու երկիրի ներքին խնդիրները ևս։  Նման պոստուլատի օգտաշատությունը  դժվար է վիճարկել։ Եվ այն կյանքի են կոչում շատ, հատկապես զարգացած   պետություններ` իրենց դիվանագիտական ծառայություններին պարտադրելով արտաքին քաղաքականությանը զուգընթաց զբաղվել ներքաղաքական կյանքի հարցերով։ Թե որ երկրի դիվանագիտական ծառայություններն ինչ չափով են  հաջողակ այդ գործընթացում` այլ հարց է։ Խնդիրը, բոլոր դեպքերում, գտնվում է կառավարությունների ուշադրության կենտրոնում։ ՀՀ վարչապետը, օրինակ, մի քանի անգամ հանձնարարել է իր դեսպանություններին և արտասահմանյան մյուս ներկայացուցչություններին ապահովել  արտաքին առևտրի, ներդրումների ու արտահանումների, նորագույն տեխնոլոգիաների ներկրման  և այլ կենսական ուղղությունների զարգացումն հանրապետության կյանքում։ …>>>

Ֆ­րեն­սիս ­Ֆու­կու­յա­մա

Ֆ­րեն­սիս ­Ֆու­կու­յա­ման ա­մե­րի­կա­ցի ա­կա­նա­վոր գրող, փի­լի­սո­փա և ­քա­ղա­քա­գետ է: ­Նա «The American Interest» պար­բե­րա­կա­նի և ­կայ­քի խմբագ­րա­կան խորհր­դի նա­խա­գահն է, Ս­թեն­ֆոր­դի հա­մալ­սա­րա­նի ­Ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան, զար­գաց­ման և­ օ­րեն­քի գե­րա­կա­յութ­յան  հար­ցե­րով կենտ­րո­նի ա­վագ գի­տաշ­խա­տող: Ն­րա «­Պատ­մութ­յան ա­վար­տը և ­վեր­ջին մար­դը» աշ­խար­հահռ­չակ գիր­քը գա­ղա­փա­րա­խո­սա­կան բե­կում էր քա­ղա­քա­գի­տութ­յան մեջ: Այն լի­բե­րալ ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յու­նը հռչա­կում էր որ­պես մարդ­կութ­յան սո­ցիալ-մշա­կու­թա­յին զար­գաց­ման վերջ­նա­կետ: Իր հա­ջորդ աշ­խա­տութ­յուն­նե­րում նա զար­գաց­նում է այն գա­ղա­փա­րը, որ գլո­բա­լա­ցու­մը հա­մաշ­խար­հա­յին զար­գաց­ման գլխա­վոր ու­ղին է: Ֆ­րեն­սիս ­Ֆու­կու­յա­մա­յի մյուս ա­ռա­վել հայտ­նի աշ­խա­տութ­յուն­ներն են՝ «Ա­մե­րի­կան եր­կընտ­րան­քի առջև. ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յու­նը, իշ­խա­նութ­յու­նը և ­նեո­պահ­պա­նո­ղա­կան ժա­ռան­գութ­յու­նը», «­Պե­տա­կա­նա­շի­նութ­յուն. կա­ռա­վա­րու­մը և­ աշ­խար­հա­կար­գը 21-րդ ­դա­րում», «­Քա­ղա­քա­կան կարգ և ­քա­ղա­քա­կան ան­կում. արդ­յու­նա­բե­րա­կան հե­ղա­փո­խութ­յու­նից մինչև ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան գլո­բա­լա­ցում»: …>>>

Ջոն Մակլաֆլին (John McLaughlin)
The New York Times

Վերջին անգամ Ռուսաստանում եղել եմ հոկտեմբերին, և իմ այցի նպատակը ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ուսումնասիրությունն էր:  Ետ վերադարձա նախագահ Թրամփի ընտրվելուց առաջ`  հասկանալով, որ հարաբերությունները սարսափելի վիճակում են գտնվում և շարունակական  անկում են ապրում, ինչին ականատես ենք  նաև այսօր: Ռուսաստանն՝ ի պատասխան  Կոնգրեսի կողմից առաջ քաշած նոր պատժամիջոցների, որոնք նախորդ շաբաթ ստորագրվեց  նախագահ Թրամփի կողմից, պահանջեց 755  հոգով կրճատել ամերիկյան դիվանագիտական կորպուսի աշխատակիցների քանակը: …>>>

Վերոնիկա Ֆյոլինգեր և Զիա Վայզե

Առևտուր, աշխատատեղեր, արձակուրդային զբոսաշրջություն… Թուրքիայի նկատմամբ Գերմանիայի ընդունած նոր քաղաքական կեցվածքը նախ և առաջ բացասական կերպով  է անդրադառնում երկու երկրների սերտ տնտեսական հարաբերությունների վրա, ինչը երկու կողմերի համար էլ կարող է մեծ գլխացավանք դառնալ:

Արդեն ամիսներ, նույնիսկ թերևս մեկ տարուց էլ ավել տևած լարվածությունը, որն առկա է գերմանա-թուրքական հարաբերություններում, այժմ թևակոխում է նոր փուլ. երկու երկրների քաղաքական դիսկուրսներում սկսում են հայտնվել փոխադարձ սպառնալիքներով լի հայտարարություններ՝ ահազանգելով այն մասին, որ Թուրքիայի առումով Դաշնային Հանրապետության կառավարության համբերության բաժակը գրեթե լցվել է: Գերմանիայի արտգործնախարար Զիգմար Գաբրիելն իր հերթին հայտարարում է Թուրքիայի նկատմամբ «նոր ուղեգծի մշակման» մասին: …>>>

Իզաբել Մանդրո   (Isabelle Mandraud) Le Monde, Ֆրանսիա

Վլադիմիր Պուտինը չխոսեց Սուգուտում տեղի ունեցածի մասին, որտեղ դանակով զինված մարդու հարձակումից տուժել է յոթ հոգի

Իրավիճակն Իսպանիայում, որտեղ իրականացվել է Իսլամական պետության երկու արյունոտ ահաբեկչություն, շարունակում է գլխավոր տեղը զբաղեցնել ռուսաստանյան նորություններում, սակայն Արևմտյան Սիբիրի իրադարձության մասին (որի պատասխանատվությունը ևս ստանձնել է ԻՊ-ն) փաստացի ոչ ոք չի խոսում։ Այսպես թե այնպես՝ Սուրգուտը (350 հազար բնակիչ, Մոսկվայից 2100 կիլիմետր դեպի արևելք) ահավոր բանի ականատես եղավ. օգոստոսի 19-ի առավոտյան դանակով զինված տղամարդը հարձակվել է անցորդների վրա։ Յոթ մարդ վիրավորվել է, իսկ նրանցից մեկը կյանքի և մահվան սահմանագծին է։

…>>>

Ալիսյա Պոլե
AFP, Reuters գործակալություններ

Լարվածությունը շարունակվում է. Փհենյանը հինգշաբթի հաստատել է ԱՄՆ Գուամ կղզու վրա չորս հրթիռ ուղարկելու մտադրությունը և «նախազգուշացրել Միացյալ Նահանգներին»:

Հյուսիսային Կորեայի ռեժիմը հաստատել է հինգշաբթի օրը ԱՄՆ խաղաղօվկիանոսյան Գուամ կղզու վրա չորս հրթիռ ուղարկելու ցանկությունը: Արձագանքելով ԱՄՆ առաջնորդի կտրուկ հայտարարություններին՝ Հյուսիսային Կորեայի KCNA պաշտոնական լրատվական գործակալությունը նշում է, թե «խելքը թռցրած մեկի հետ իմաստալից երկխոսությունն անհնար է»: Այնուհետև բացատրում է, որ «միայն բացարձակ ուժն է գործում նրա պարագայում»: Գործակալությունը հաղորդում է, որ ՀյուսիսայինԿորեայի բանակը օգոստոսի կեսերին ավարտին կհասցնի Գուամ կղզու վրա հարձակման ծրագրերը: Ճապոնիայի վրայով թռչելիք այդ չորս հրթիռներն ուղարկելու ծրագիրը կներկայացվի Կիմ Չեն Ընի հաստատմանը: Սա կլինի «ծայրահեղ նախազգուշացում՝ ուղղված Միացյալ Նահանգներին»: …>>>