Հայկական բանակը կարիք ունի նոր մոտեցումների

Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերությունների շուրջ
հարցազրույց ֆրանսահայ քաղաքագետ
Կայծ ՄԻՆԱՍՅԱՆԻ հետ

Պարոն Մինասյան, ինչպե՞ս եք գնահատում Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերությունների ներկայիս փուլը: Ըստ Ձեզ՝ արդյոք ճիշտ ռազմավարություն է ընտրված մի կողմից ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցելով և անդամակցության հայտ չներկայացնելով, մյուս կողմից՝ ՀԱՊԿ-ի անդամ մնալով:

Կարծում եմ՝ շատ ճիշտ է ընտրված համագործակցության այս ձևը: Ինչպես դիվանագիտության, այնպես էլ տնտեսական ասպարեզում նույն կերպ ենք մոտենում հարցերին, այսինքն`դեպի Ռուսաստան և դեպի Արևմուտք: Բացի այդ, միայն Հայաստանն է, որ որպես նախկին Խորհրդային Միության հանրապետություն երկու կազմակերպությունների հետ այդքան լավ հարաբերություններ ունի: Ոչ մի ուրիշ հանրապետություն այդքան լավ հարաբերություններ չունի այս երկու կազմակերպությունների հետ: Եվ չմոռանանք, որ միայն Հայաստանն է, որ հաղթեց պատերազմը Խորհրդային Միության փլուզումից հետո, իսկ շատերն Արևմուտքում գիտեն՝ ինչ է նշանակում պատերազմ հաղթել:

Իսկ ՆԱՏՕ անդամակցության հարց արդյոք իր առջև Հայաստանը չպե՞տք է դնի: 

Հայաստանը բազմիցս ասել է, որ չի ուզում անդամագրվել ՆԱՏՕ-ին, բայց դա չի նշանակում, թե վաղը կամ վաղը չէ մյուս օրը չպետք է դնի այդ հարցը, նայած թե Ղարաբաղի հարցի, Թուրքիայի, Իրանի և Ռուսաստանի ներքին հարցերի շուրջ ինչ զարգացումներ կլինեն: Այսինքն`պարզ է, որ Հայաստանն իր միջոցներով չի կարող ավելի հեռու գնալ, քանի որ Ղարաբաղի հարց կա և անվտանգության հարց կա տարածաշրջանի մեջ: Այս երկու կազմակերպությունների հետ լավ հարաբերություններ ունենալը շատ դրական է, քանի որ գիտենք՝ Վրաստանի և Ադրբեջանի հետ մրցակցություն կա, թե ով ավելի շատ զորքեր պետք է ուղարկի Աֆղանստան,Կոսովո կամ Իրաք, ով ավելի շատ պետք է համագործակցի ՆԱՏՕ-ի հետ: Գիտենք, որ այս շրջանում միայն Հայաստանն է, որ ՀԱՊԿ-ի անդամ է, և սա շատ կարևոր է Ռուսաստանի համար: ՆԱՏՕ-ի համար էլ կարևոր է այն, որ Հայաստանը պատերազմում հաղթել է:

ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությունը զինված ուժերում բարեփոխումներ իրականացնելու համար որքան էլ շատերը բարձր ենգնահատում, սակայն նշում են, որ մեծ հաշվով տեղաշարժ այս ուղղությամբ չկա, հաշվի առնելով այն ողբերգական լուրերը, որ բանակից լսվում են հաճախակի: 

Դժբախտաբար, այն, ինչ պատահում է բանակում սահմանի վրա, պայմանավորված է նրանով, որԱդրբեջանի հետ միայն զինադադար կա: Բաքուն ագրեսիվ քաղաքականություն է իրականացնում հայերի դեմ, և դա միջազգային համայնքը պետք է դատապարտի և ուսումնասիրի վիճակը, որ կարողանա ճիշտ խոսք ասել թե Երևանի, թե Բաքվի, թե Ստեփանակերտի մասին: Իսկ ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությունը շատ կարևոր է այն առումով, որ ՆԱՏՕ-ն կարող է տալ այն, ինչ ՀԱՊԿ-ը չի կարող տալ: Օրինակ, հայ զինվորին պետք չէ իմանալ՝ ինչպես պետք է կռվել, քանի որ նա դա շատ լավ գիտի: Շատ կարևոր է, որ պրոֆեսիոնալ մոտեցում ցուցաբերեն: ՆԱՏՕ-ն կարևոր է հայկական բանակում տեխնիկական առաջադիմություն ապահովելու համար, ինչը, դժբախտաբար, Ռուսաստանի բանակը չի կարող տալ, քանի որ Ռուսաստանի բանակը Խորհրդային Միության ժառանգությունն է: Հայկական բանակը կարիք ունի նոր մոտեցումների, որ ՆԱՏՕ-ն տալիս է:

Հնարավո՞ր է Խորհրդային անցյալն է հայկական բանակում, դրա համար սպաների, ենթասպաների, շարքային զիվորների միջև հարաբերությունները չեն կարգավորվում:

Դա երկու հանգամանքով է պայմանավորված. առաջին` իբրև հայ ժողովուրդ մենք պետք է ամեն ինչ անենք, որ մեր զինվորները լավ կյանք ունենան իբրև զինվոր, մեկ զինվորի կյանքը շատ կարևոր է հայերի համար, և իրավունք չունենք սահմանի վրա ունենալ վատ իրավիճակ, որի մասին լսում ենք: ՆԱՏՕ-ն իր մտածելակերպի և մշակույթի մեջ շատ կարևոր է, որովհետև ՆԱՏՕ անդամ երկրները ժողովրդավարական երկրներ են, իսկ ժողովրդավարական երկրների մեջ զինվորի կյանքը շատ կարևոր է:

Հնարավո՞ր է ՆԱՏՕ-ն մեր բանակի արդիականացմանը նպաստի:

Այո, ՆԱՏՕ-ն կարող է օգնել Հայաստանին հարցերում երկարաժամկետ ծրագրերի իրականացմանը: Այդ երկու կետի վրա շատ կարևոր է, այստեղ անձի կյանքի և ապրելակերպի վրա շեշտադրում պետք է կատարել:

Ի՞նչ եք կարծում՝ ՀԱՊԿ-ից հրաժարվելով՝արդյոք մեծ բան կկորցնի՞ Հայաստանը: Տեսակետ կար, որ ՀԱՊԿ-ը իր բնույթով ավտորիտար է, մինչդեռ ՆԱՏՕ-ն՝ ժողովրդավար:

Հայաստանը կարիք չունի դուրս գալ ՀԱՊԿ-ի անդամակցությունից: Հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ պետք է լավ լինեն, բայց այդ հարաբերությունները չեն ենթադրում սահմանափակել հարաբերությունները ՆԱՏՕ-ի հետ, ճիշտ հակառակը, բայց եթե ենթադրենք Հայաստանը դուրս գա ՀԱՊԿ-ի անդամակցությունից, տնտեսական, դիվանագիտական և ղարաբաղյան հարցերի հետևանքները շատ վնասակար կլինեն, և դրա համար այդ հիպոթեզը բարեբախտաբար չկա:

Բայց ՀԱՊԿ-ի անդամակցությունը լավ է այն առումով, որ Ղարաբաղի հարց կա, այսինքն` երկար ժամանակաշրջանի վրա չենք կարող իմանալ ինչպես կանդրադառնա: Ռուսաստանը պատրաստ է օգնել Հայաստանին, եթե Ադրբեջանը խփի Հայաստանի տարածքի վրա, ՀԱՊԿ-ը պատրա՞ստ է գործադրել բոլոր պետությունները Հայաստանին օգնելու համար, եթե Ադրբեջանը հարձակում գործի: Ռուսները ուզում են հավասարակշռություն պահպանել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, բացի այդ` ՆԱՏՕ-ի հետ համագործակցությունը շատ կարևոր է այն առումով, որ երկար ժամանակաշրջանի վրա պետք է նայենք այդ համագործակցությունը, ոչ միայն հենց հիմա, այլ երկար ժամանակաշրջանի վրա: Որքան Վրաստանը նայի դեպի Արևմուտք, այնքան լավ է Հայաստանի համար:

Որքանո՞վ է ստացվում հայացքը դեպի Արևմուտք ուղղել:

Կարծում եմ՝ եթե Հայաստանում հստակ և մաքուր ժողովրդավարություն հաստատվի, եթե իշխանությունները, քաղաքական գործիչները, կուսակցությունները անդրադառնան և առաջնահերթություն դնեն հայ ժողովրդի լավատեսության վրա, արդեն ժողովրդավարություն և հասարակություն հասկացությունը նշանակում է, որ արևմտյան մտայնություն ունենք: Մենք այնքան կապված ենք Ռուսաստանի հետ, որովհետև հարցեր ունենք, որ միայն Ռուսաստանը կարող է լուծել, մենք պետք է խելացի ձևով ուսումասիրենք հարցը: Մենք տուն ենք կառուցում թե Ռուսաստանի և թե Արևուտքի հետ, և կարիք ունենա լավ հարաբերությունների մեջ լինել նրանց հետ ոչ թե իշխանության, այլ ժողովրդի շահի համար: Ամենաապահով երաշխավորը ժողովրդավարությունն է: Իսկ Հայաստանը ժողովրդավարության կայացման խաչմերուկում է: Երբ պետությունդ ժողովրդավարական է, նշանակում է ապահովության հարցի մասին մտածելու կարիք չկա, պետությունն ավելի վատ վիճակի մեջ է, քանի որ ավտորիտար պետություն է: Այդ առումով Հայաստանը պետք է լինի ժողովրդավարական, ներքին և արտաքին հարցերն էլ ավելի թեթևանան:

Կարծիք կա, որ ՆԱՏՕ-ն էլ որպես անվտանգության գործիք աշխարհի համար շատ վտանգավոր է, քանի որ ապագա աշխարհի համար այն այլևս պետք չէ:

Ճիշտ է, որ ՆԱՏՕ-ն հարց պետք է դնի՝ ապագայում ինչ պետք է անել, ինչ միություն է, ինչ ծրագրեր պետք է ունենա և ինչ նպատակով: Սա շատ կարևոր է, և չպետք է մոռանանք, որ ՆԱՏՕ-ն ստեղծվեց Սառը պատերազմի տարիներին Խորհրդային Միության և համայնավարական բլոկի դեմ: Երբ Եվրոպայում սառը պատերազմը վերջացավ և Խորհրդային Միությունը փլուզվեց, ՆԱՏՕ-ն մնաց և չգիտենք՝ ինչի մնաց, բայց դա նրա նախնական նպատակ չէ, և ճիշտ է, որ Արևմուտքը պետք է մտածի ՆԱՏՕ-ի կոնցեպտի շուրջ, և սա է, որ շուտով պետք է պատասխանի գագաթնաժողովին:
Սիրանույշ Պապյան
Lragir.am/armsrc/natohb64929.html 

Արտատպություն