Անալիտիկոն

Ֆ­րեն­սիս ­Ֆու­կու­յա­ման ա­մե­րի­կա­ցի ա­կա­նա­վոր գրող, փի­լի­սո­փա և ­քա­ղա­քա­գետ է: ­Նա «The American Interest» պար­բե­րա­կա­նի և ­կայ­քի խմբագ­րա­կան խորհր­դի նա­խա­գահն է, Ս­թեն­ֆոր­դի հա­մալ­սա­րա­նի ­Ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան, զար­գաց­ման և­ օ­րեն­քի գե­րա­կա­յութ­յան  հար­ցե­րով կենտ­րո­նի ա­վագ գի­տաշ­խա­տող: Ն­րա «­Պատ­մութ­յան ա­վար­տը և ­վեր­ջին մար­դը» աշ­խար­հահռ­չակ գիր­քը գա­ղա­փա­րա­խո­սա­կան բե­կում էր քա­ղա­քա­գի­տութ­յան մեջ: Այն լի­բե­րալ ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յու­նը հռչա­կում էր որ­պես մարդ­կութ­յան սո­ցիալ-մշա­կու­թա­յին զար­գաց­ման վերջ­նա­կետ: Իր հա­ջորդ աշ­խա­տութ­յուն­նե­րում նա զար­գաց­նում է այն գա­ղա­փա­րը, որ գլո­բա­լա­ցու­մը հա­մաշ­խար­հա­յին զար­գաց­ման գլխա­վոր ու­ղին է: Ֆ­րեն­սիս ­Ֆու­կու­յա­մա­յի մյուս ա­ռա­վել հայտ­նի աշ­խա­տութ­յուն­ներն են՝ «Ա­մե­րի­կան եր­կընտ­րան­քի առջև. ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յու­նը, իշ­խա­նութ­յու­նը և ­նեո­պահ­պա­նո­ղա­կան ժա­ռան­գութ­յու­նը», «­Պե­տա­կա­նա­շի­նութ­յուն. կա­ռա­վա­րու­մը և­ աշ­խար­հա­կար­գը 21-րդ ­դա­րում», «­Քա­ղա­քա­կան կարգ և ­քա­ղա­քա­կան ան­կում. արդ­յու­նա­բե­րա­կան հե­ղա­փո­խութ­յու­նից մինչև ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան գլո­բա­լա­ցում»:

Պա­րոն ­Ֆու­կու­յա­մա, նախ և­ ա­ռաջ թույլ տվեք շնոր­հա­կա­լութ­յուն հայտ­նել ­ժա­մա­նա­կա­կից քա­ղա­քա­գի­տութ­յան այս հիմ­նա­րար հար­ցե­րը ­Ձեզ հետ քն­նար­կե­լու հնա­րա­վո­րութ­յան հա­մար: Ա­ռա­ջին հարցն ընդ­հան­րա­կան է, այս­պես­՝ ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում մի­ջազ­գա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի հա­մա­կար­գում ս­տեղծ­ված ներ­կա ի­րա­վի­ճա­կը:

Ա­ռա­ջին հեր­թին, լի­բե­րալ ​​ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան ի հայտ գա­լը՝ որ­պես լայ­նո­րեն ըն­դուն­ված կա­ռա­վար­ման ձև, ան­պայ­մա­նո­րեն կապ­ված չէ գլո­բա­լաց­ման այն ո­րո­շա­կի ձևի հետ, որն այն ըն­դու­նեց վեր­ջին 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում: Ես միշտ հա­վա­տա­ցած եմ ե­ղել, որ լի­բե­րալ ​​ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յու­նը պետք է ար­մա­տա­վոր­ված լի­նի ա­ռան­ձին ազ­գե­րի մեջ, քա­նի որ ի­րա­կա­նում գո­յութ­յուն չու­նի գլո­բալ կա­ռա­վար­ման ձև և «մի­ջազ­գա­յին հա­սա­րա­կութ­յուն» հաս­կա­ցութ­յուն: ­Գո­յու­թուն ու­նեն միայն ա­ռան­ձին պե­տութ­յուն­ներ, ո­րոնք կա­րող են լի­նել ա­վել կամ պա­կաս ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, ես կար­ծում եմ, որ վեր­ջին տաս­նամ­յա­կում նկատ­վում է լի­բե­րալ ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յուն­նե­րի թվա­քա­նա­կի ա­վե­լաց­ման և դ­րա ըն­դուն­ման միտ­ման լճա­ցում, իսկ այ­սօր  շատ դեպ­քե­րում ի­րա­վի­ճա­կը զար­գա­նում է հա­կա­ռակ ուղ­ղութ­յամբ:  Այս­պես, այ­սօր գոր­ծում են ակն­հայ­տո­րեն հա­ջո­ղակ մի շարք ավ­տո­րի­տար վար­չա­կար­գեր, ինչ­պի­սիք, օ­րի­նակ,  ­Չի­նաս­տա­նը և ­Ռու­սաս­տանն են, ո­րոնք մի­ջազ­գա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի թա­տե­րա­բե­մի կար­ևո­րա­գույն դե­րա­կա­տար­նե­րից են: Այդ հա­կա­ռակ մի­տու­մը բնո­րոշ է նաև ­Թուր­քիա­յին ու մյուս երկր­նե­րին: ­Կար­ծում եմ, որ ­Դո­նալդ Թ­րամ­փը և ­Միաց­յալ ­Նա­հանգ­նե­րը ևս ­ներ­կա­յումս նույն ուղ­ղութ­յամբ են շարժ­վում: Այդ հա­կա­ռակ մի­տու­մը հա­կա­ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան չէ, քա­նի որ պո­պու­լիս­տա­կան է և ­հիմն­ված է ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան լե­գի­տի­մութ­յան վրա: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, այն, ան­շուշտ, ա­զա­տա­կան չէ օ­րեն­քի գե­րա­կա­յութ­յան ա­ռու­մով: Այս բո­լոր վե­րոնշ­յալ երկր­նե­րի ա­ռաջ­նորդ­ներն, օգ­տա­գոր­ծե­լով ի­րենց ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան լե­գի­տի­մութ­յու­նը, փոր­ձել են խախ­տել օ­րեն­քի գե­րա­կա­յութ­յու­նը և գ­րո­հել զսպում­նե­րի և ­հա­կակ­շիռ­նե­րի սահ­մա­նադ­րա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րը: ­Կար­ծում եմ, որ ներ­կա­յումս հենց սա է ա­ռաջ­նա­յին քա­ղա­քա­կան մար­տահ­րա­վե­րը ողջ աշ­խար­հի հա­մար:

­Ձեր կար­ծի­քով, գլո­բա­լա­ցու­մը գոր­ծըն­թաց է, թե՞ նպա­տա­կա­կետ: Ին՞չ ­մար­տահ­րա­վեր­նե­րի է այն ա­ռե­րես­վում և­ ի՞նչ հե­ռան­կար­ներ ու­նի:

Գ­լո­բա­լա­ցու­մը մի քա­նի բան է են­թադ­րում: Այն հիմ­նա­վո­րա­պես պայ­մա­նա­վոր­ված է տեխ­նո­լո­գիա­կան ա­ռա­ջըն­թա­ցով, քա­նի որ տրանս­պոր­տի և ­հա­ղոր­դակ­ցութ­յուն­նե­րի ժա­մա­նա­կա­կից մի­ջոց­ներն ա­վե­լի են դյու­րաց­րել մարդ­կանց, ապ­րանք­նե­րի և ­գա­ղա­փար­նե­րի տե­ղա­շար­ժը  ամ­բողջ աշ­խար­հով մեկ: Այս ի­մաս­տով գլո­բա­լա­ցումն ան­խու­սա­փե­լի է: ­Տար­բեր հա­սա­րա­կութ­յուն­նե­րի փոխ­կա­պակց­ման գոր­ծըն­թա­ցը հիմն­ված էր ա­զատ առևտ­րի՝ ամ­բող­ջութ­յամբ վա­վե­րա­կան տնտե­սա­կան տե­սութ­յան վրա, որն են­թադ­րում է յու­րա­քանչ­յու­րի ե­կա­մու­տը և ­բա­րե­կե­ցութ­յու­նը, ինչն էլ,  ըստ էութ­յան, տե­ղի ու­նե­ցավ: Խն­դիրն այն է, որ յու­րա­քանչ­յուր երկ­րում կան տու­ժող­ներ ա­ճող առևտ­րից և ­ներդ­րում­նե­րից: ­Զար­գա­ցած երկր­նե­րում դա սո­վո­րա­բար աշ­խա­տա­վոր դասն է, որն այն­պի­սի երկր­նե­րում, ինչ­պի­սիք ­Չի­նաս­տա­նը և Հնդ­կաս­տանն են, կորց­րել է ա­ճող մի­ջին դա­սին հաս­նե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ հե­նա­րա­նը: ­Սա ա­ռա­ջաց­րեց հա­կագ­լո­բա­լիս­տա­կան ար­ձա­գանք, ո­րի ա­կա­նա­տեսն ենք այ­սօր:

Գ­լո­բա­լա­ցումն, ընդ­հա­նուր առ­մամբ, դի­տարկ­վում է որ­պես պե­տութ­յուն­նե­րի միջև տն­տե­սա­կան, սո­ցիա­լա­կան և մ­շա­կու­թա­յին սահ­ման­նե­րի աս­տի­ճա­նա­կան վե­րա­ցում: ­Հա­մա­րում եք արդ­յո՞ք, որ գլո­բա­լա­ցումն ի­րա­կան սպառ­նա­լիք է ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րի հա­մար՝ հատ­կա­պես ինք­նիշ­խա­նութ­յան և ինք­նութ­յան պահ­պան­ման ա­ռու­մով: Ին՞չ եք կար­ծում, ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րըկ­վե­րա­նա՞ն մի­ջազ­գա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի աս­պա­րե­զից՝ ի­րենց տե­ղը­ զի­ջե­լով վե­րազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րին:

Գ­լո­բա­լա­ցու­մը չի սպառ­նում ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րին: ­Տե­սա­նե­լի ա­պա­գա­յում մենք կու­նե­նանք ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­ներ: Ի­հար­կե, գլո­բա­լա­ցու­մը թու­լաց­նում է երկր­նե­րի՝ ի­րենց տա­րած­քով անց­նող ա­մեն ինչ վե­րահս­կե­լու ու­նա­կութ­յու­նը: ­Սա­կայն, մյուս կող­մից, գո­յութ­յուն ու­նի դիա­լեկ­տի­կա­կան գոր­ծըն­թաց, ո­րում պե­տութ­յուն­նե­րը սո­վո­րում են հար­մար­վել այդ ի­րա­վի­ճա­կին: Օ­րի­նակ, 1990-ա­կան­նե­րի սկզբին գո­յութ­յուն ու­ներ տե­սա­կետ, ո­րի հա­մա­ձայն հա­մա­ցան­ցը կքայ­քա­յեր ավ­տո­րի­տար կա­ռա­վա­րութ­յուն­նե­րը՝ հա­սա­նե­լի դարձ­նե­լով տե­ղե­կատ­վութ­յու­նը հա­սա­րակ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին: ­Պարզ­վեց, որ ­Ռու­սաս­տա­նը և ­Չի­նաս­տա­նը, ըստ էութ­յան, կա­րո­ղա­ցան վե­րահս­կել այդ լրատ­վա­կան դաշտն այն­պես, որ պահ­պա­նե­ցին ի­րենց քա­ղա­քա­կան ինք­նիշ­խա­նութ­յու­նը: Այն­պես որ, ես չեմ կար­ծում, որ ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րի վերջն ան­խու­սա­փե­լի է: ­Փաս­տո­րեն, մենք ետ ենք գնում, և­ ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­ներն ա­վե­լի են ու­ժե­ղա­նում:

Ես վստահ եմ, որ ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րը չեն վե­րա­նա մի­ջազ­գա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի աս­պա­րե­զից հատ­կա­պես եր­կու պատ­ճա­ռով: ­Նախ, նրանք միակ քա­ղա­քա­կան մար­մին­ներն են, ո­րոնք կա­րող են լե­գի­տիմ ուժ կի­րա­ռել:  Ն­րանք կա­րող են հար­կա­դիր ուժ կի­րա­ռել՝ օ­րենք­նե­րը պահ­պա­նե­լու և բ­նակ­չութ­յա­նը պաշտ­պա­նե­լու հա­մար, ին­չը չեն կա­րող ա­նել անդ­րազ­գա­յին ոչ կա­ռա­վա­րա­կան կազ­մա­կեր­պութ­յուն­նե­րից և ­բազ­մազգ կոր­պո­րա­ցիա­նե­րից և­ ոչ մե­կը: Ա­հա­բեկ­չա­կան խմբե­րը կա­րող են ուժ կի­րա­ռել, սա­կայն պե­տութ­յուն­նե­րը միշտ էլ կլի­նեն ա­վե­լի հզոր: Երկ­րորդ պատ­ճա­ռը ինք­նութ­յունն է: ­Մար­դիկ ի­րենց նույ­նա­կա­նաց­նում են ազ­գե­րի հետ, և ­դա դեռևս շա­րու­նա­կում է այդ­պես մնալ:

Ինչ­պե՞ս է գլո­բա­լա­ցումն անդ­րա­դառ­նում փոքր պե­տութ­յուն­նե­րի վրա: Արդ­յո՞ք նրանք պատ­րաստ են հեշ­տութ­յամբ ըն­դու­նել գլո­բալ մշա­կույ­թը, թե՞ ազ­գա­յի­նինք­նութ­յու­նը կորց­նե­լու վա­խը նրանց ստի­պում է մե­կու­սա­նալ էթ­նիկ հան­րույ­թի շր­ջա­նակ­նե­րում:

­Կար­ծում եմ, որ գլո­բա­լաց­ման պայ­ման­նե­րում փոքր պե­տութ­յուն­նե­րի տնտե­սութ­յու­նը չի կա­րող հարս­տա­նալ, ե­թե այն չի ներգ­րավ­վում գլո­բալ հա­մա­կար­գում և ­շու­կա­նե­րում՝ ժա­մա­նա­կա­կից տնտե­սութ­յուն դառ­նա­լու հա­մար: ­Սա­կայն ի­րա­կա­նում ռազ­մա­կան ու­ժը ևս ­կար­ևոր է: Ն­կա­տի ու­նեմ, որ,  ե­թե ձեր եր­կի­րը գտնվում է ­Ռու­սաս­տա­նի նման մեծ և հ­զոր պե­տութ­յան հար­ևա­նութ­յամբ, դուք ընտ­րութ­յան սահ­մա­նա­փակ տար­բե­րակ­ներ կու­նե­նաք, ան­կախ նրա­նից, թե ինչ հնա­րա­վո­րութ­յուն­ներ է ձեզ ըն­ձե­ռում տեխ­նո­լո­գիան այլ մարդ­կանց հետ հա­ղոր­դակց­վե­լու  և­ առև­տուր ա­նե­լու ա­ռու­մով: Այն­պես որ, կար­ծում եմ, գլո­բա­լա­ցու­մը ո­րոշ չա­փով փո­խում է փոքր ազ­գե­րի դրութ­յու­նը, բայց ոչ ա­վե­լին:

­Կան բազ­մա­թիվ փոքր ազ­գեր, ո­րոնք ու­նեն մեծ սփյուռ­քեր, ինչ­պես, օ­րի­նակ, հա­յե­րը: ­Մի կող­մից, սփյուռ­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներն ի­րենց բնա­կութ­յան երկր­նե­րի­ քա­ղա­քա­ցի­ներ են, մյուս կող­մից՝ նրանք հա­վա­տա­րիմ են  ի­րենց էթ­նի­կինք­նութ­յա­նը և­ ա­մուր կա­պեր են պահ­պա­նում ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րի հետ: ­Ձեր կար­ծի­քով, կա­րո՞ղ են արդ­յոք սփյուռ­քե­րը, հատ­կա­պես ար­դիա­կա­նաց­ված և ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան պե­տութ­յուն­նե­րում հաս­տատ­ված­նե­րը, դառ­նալ գ­լո­բա­լաց­ման հա­ղոր­դիչ­ներ ի­րենց ազ­գա­յին պե­տութ­յուն­նե­րի հա­մար:

­Կար­ծում եմ, որ սփյուռ­քը շատ կար­ևոր դեր է խա­ղում: ­Շատ երկր­ներ կախ­ված են ար­տա­սահ­մա­նում ապ­րող և­ աշ­խա­տող ի­րենց քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ե­կա­մուտ­նե­րից: Ե­թե այդ մար­դիկ վե­րա­դառ­նան, ա­պա մարդ­կա­յին կա­պի­տա­լի տե­սանկ­յու­նից նրանց ներդ­րումն ի­րենց ծագ­ման երկր­նե­րում չա­փա­զանց նշա­նա­կա­լից կլի­նի: Դ­րա վառ օ­րի­նակն է Էս­տո­նիան: ­Հետ­խորհր­դա­յին շրջա­նում շատ էս­տո­նա­ցի­ներ մեկ­նե­ցին ԱՄՆ կամ Արևմտ­յան Եվ­րո­պա, այն­տեղ հա­սան ո­րո­շա­կի հա­ջո­ղութ­յուն­նե­րի, ստա­ցան լավ կրթութ­յուն: Ն­րանք վե­րա­դար­ձան Էս­տո­նիա այն ժա­մա­նակ, երբ այն կրկին դար­ձավ ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան հա­սա­րա­կութ­յուն: Ինչ վե­րա­բե­րում է ­Հա­յաս­տա­նին, ա­պա նրա սփյուռ­քը, ան­կաս­կած, կա­րող է լի­նել մարդ­կա­յին կա­պի­տա­լի, ռե­սուրս­նե­րի և ­գի­տե­լի­քի լավ աղբ­յուր:

Ըստ ­Ձեզ, ո­րո՞նք են ­Ռու­սաս­տա­նի և ԱՄՆ–ի միջև առ­կա լար­վա­ծութ­յան հիմ­նա­կան ­պատ­ճառ­նե­րը: Արդ­յո՞ք ու­նեք այս ճգնա­ժա­մի կար­գա­վոր­ման բա­ղադ­րա­տոմ­սեր:

­Ներ­կա­յիս ճգնա­ժամն իս­կա­պես ան­նա­խա­դեպ է: Ղ­րի­մի գրավ­ման և Ար­ևել­յան Ուկ­րաի­նա­յում պա­տե­րազմ սկսե­լու ­Ռու­սաս­տա­նի քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը մե­ծա­պես խա­թա­րել է Ա­մե­րի­կա­յի և Արևմտ­յան Եվ­րո­պա­յի հետ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րը: ­Տա­րօ­րի­նակն այն է, որ չնա­յած ԱՄՆ-ի կա­ռա­վա­րութ­յունն, ընդ­հա­նուր առ­մամբ, ըն­դու­նում է դա և ­Ռու­սաս­տա­նի դեմ պատ­ժա­մի­ջոց­ներ է կի­րա­ռում, ին­չը մի­ջազ­գա­յին հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում ըն­դուն­ված պրակ­տի­կա է, ԱՄՆ-ի նա­խա­գա­հը, կար­ծես թե, ­Ռու­սաս­տա­նին ա­վե­լի շատ է հա­մակ­րում, քան աշ­խար­հի մյուս ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յուն­նե­րին, և ­մինչև այժմ ընդ­դի­մա­նում է այդ քա­ղա­քա­կա­նութ­յա­նը: ­Միան­գա­մայն տա­րօ­րի­նակ ի­րա­վի­ճակ է, երբ ԱՄՆ նա­խա­գահն ա­ջակ­ցում է Ա­մե­րի­կա­յի ա­մե­նա­մեծ աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան մրցա­կից­նե­րից մե­կին: Ես չեմ կա­րող նույ­նիսկ մտա­բե­րել նման այլ դեպք մեր պատ­մութ­յան մեջ: Եր­կու երկր­նե­րի միջև նման վատ հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի պայ­ման­նե­րում, ես կա­սեի, որ մեզ ան­հա­ժեշտ է ա­վե­լի շատ երկ­խո­սութ­յուն կամ հա­ղոր­դակ­ցութ­յան այլ ու­ղի­ներ: Այ­նո­ւա­մե­նայ­նիվ, ես չեմ կա­րող այդ գոր­ծը Թ­րամ­փին վստա­հել: ­Ցա­վոք, կար­ծում եմ, որ մենք խրվել ենք թշնա­մա­կան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րի մեջ:

Արդ­յո՞ք ռուս–ա­մե­րիկ­յան հա­րա­բե­րութ­յուն­նե­րում առ­կա ճգնա­ժա­մը բա­ցա­սա­բա­րէ ազ­դում ­Հա­յաս­տա­նի վրա, ո­րը ­Ռու­սաս­տա­նի գլխա­վո­րած Եվ­րա­սիա­կան տն­տե­սա­կան միութ­յան ան­դամ է: Ե­թե ա­յո, ա­պա ինչ­պե՞ս:

Ակն­հայտ է, որ ­Ռու­սաս­տա­նի՝ ընդ­լայն­ման և ­մեր­ձա­վոր ար­տա­սահ­մանն իր վե­րահս­կո­ղութ­յան տակ պա­հե­լու քա­ղա­քա­կա­նութ­յու­նը բա­րեն­պաստ չէ ­Հա­յաս­տա­նի հա­մար: Ի տար­բե­րութ­յուն Վ­րաս­տա­նի, ­Հա­յաս­տա­նը փոր­ձել է ի­րա­վի­ճա­կը կար­գա­վո­րել ­Ռու­սաս­տա­նի հետ ա­վե­լի մտեր­մա­նա­լու, այլ ոչ թե պար­զա­պես Արև­մուտ­քի կող­մը բռնե­լու մի­ջո­ցով: Այս ի­մաս­տով դուք այն­քան խո­ցե­լի չեք, ինչ­քան Վ­րաս­տա­նը, քա­նի որ ե­թե ԱՄՆ-ը դա­դա­րի լի­նել վեր­ջի­նիս հու­սա­լի գոր­ծըն­կե­րը, այն լուրջ խնդիր­ներ կու­նե­նա: ­Դուք փոքր-ինչ ա­վե­լի պաշտ­պան­ված եք, բայց մյուս կող­մից՝­նաև ա­վե­լի պա­կաս ան­կախ: ­Քա­նի որ ըն­դու­նել եք ­Ռու­սաս­տա­նի գլխա­վո­րած ծրագ­րերն ու հա­մա­կար­գե­րը,  դուք չու­նեք Եվ­րո­պա­յի հետ ձեր կա­պերն ընդ­լայ­նե­լու այն­պի­սի հնա­րա­վո­րութ­յուն­ներ, ինչ­պի­սիք ու­նի Վ­րաս­տա­նը:

­Հա­յաս­տանն այ­սօր ձգտում է ժո­ղովր­դա­վա­րութ­յան և­ ար­դիա­կա­նաց­ման: Ի՞նչ դեր կա­րող է հայ­կա­կան սփյուռքն ու­նե­նալ այդ գոր­ծըն­թա­ցում:

Ես կա­սեի, որ հիմ­նա­կա­նում ա­մե­նա­մեծ խնդիր­նե­րից մե­կը կապ­ված է սո­ցիա­լա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րի և ­պե­տութ­յան ո­րա­կի հետ: ­Հա­յաս­տա­նի հա­մար շատ են վտանգ­նե­րը կո­ռուպ­ցիա­յի և ­հո­վա­նա­վոր­չութ­յան ա­ռու­մով: Ա­վե­լին, ­Ռու­սաս­տա­նին մոտ լի­նե­լը չի օգ­նում լու­ծել այդ բո­լոր խնդիր­նե­րը, քա­նի որ նա ևս ­նույն հա­մա­կարգն ու­նի: Այդ ա­ռու­մով, ես հա­վա­տում եմ, որ հայ­կա­կան սփյուռ­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րը կա­րող են ձեր եր­կիր բե­րել այ­լընտ­րան­քա­յին ար­ժեք­ներ, գա­ղա­փար­ներ և ­փոր­ձա­ռութ­յուն­ներ, ո­րոնք, ի­հար­կե, կնպաս­տեն ­Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցութ­յան հա­վա­սա­րակշռ­մա­նը:

The Armenian Interes