Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները

Ընտրություններ Արցախում և հանրաքվե Հայաստանում.

hghazaryan
February 2020

նոր մարտահրավերներ լրատվամիջոցների համար

Մեսրոպ ՀԱՐՈՒԹՅՈՒՆՅԱՆ
Մեդիափորձագետ
Երևան
 
 
Հայկական երկու պետություններում՝ Հայաստանում և Արցախում մեկ շաբաթվա ընթացքում երկու (եթե ավելի մանրամասնենք՝ երեք) կարևոր քաղաքական իրադարձություն է լինելու. 2020 թվականի մարտի 31-ին Արցախի Հանրապետության նախագահի և Ազգային ժողովի ընտրություններն են (մանրամասնենք ասելով հենց սա նկատի ունեի՝ նույն օրը երկու ընտրություն է), իսկ դրանից ընդամենը մի քանի օր անց՝ ապրիլի 5-ին, Հայաստանում անց է կացվելու ՀՀ Սահմանադրության մեջ փոփոխություն կատարելու հարցով հանրաքվե:

Բնականաբար, լրատվամիջոցների ուշադրության կենտրոնում ամբողջ մարտ ամսին այդ իրադարձություններն են լինելու: Ընդ որում՝ Հայաստանում հանրաքվեի պաշտոնական քարոզարշավը տևելու է, ըստ էության, մեկուկես ամիս` փետրվարի 17-ից մինչև ապրիլի 3-ը ներառյալ, իսկ Արցախում քարոզարշավի պաշտոնական մեկնարկը փետրվարի 26-ին է։ Այն կտևի մեկ ամիս՝ մինչև մարտի 29-ը ներառյալ:
 
Երկու քաղաքական իրադարձություններում էլ կարևոր դեր ունեն լրատվամիջոցները: Ինչպե՞ս կաշխատեն դրանք այս լարված իրավիճակում. փորձենք պատկերացնել և ապա՝ մի ցանկություն հայտնել:
 
Օրենսդրական կարգավորումները և՛ Հայաստանում, և՛ Արցախում, ըստ էության միանման են։ Ընդ որում, ըստ «Հանրաքվեի մասին» ՀՀ սահմանադրական օրենքի 18-րդ հոդվածի՝  «Զանգվածային լրատվության միջոցներով իրականացվող քարոզչության, ինչպես նաև քարոզչական պաստառի, քարոզչական տպագիր և այլ նյութերի օգտագործման նկատմամբ կիրառվում են «Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգիրք» սահմանադրական օրենքով Ազգային ժողովի ընտրությունների նախընտրական քարոզչության համար սահմանված կանոնները, եթե սույն օրենքով այլ բան սահմանված չէ: Քարոզչության կողմերին զանգվածային լրատվության միջոցներով անվճար և վճարովի եթերաժամ տրամադրելու կարգը և ժամերի քանակը սահմանում է Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը»: Այս օրենքը սահմանում է նաև՝ հանրաքվեի քարոզչության կողմերին Հայաստանի Հանրային հեռուստատեսությամբ և Հանրային ռադիոյով անվճար և վճարովի եթերաժամանակ տրամադրելու քանակը:
 
Արցախի «Ընտրական օրենսգիրքը», որն ընդունվել է 2019 թվականի հուլիսի 22-ին, նույնպես սահմանում է նախընտրական քարոզչության կարգն ու պայմանները, ապահովում է նախագահի թեկնածուների  և ԱԺ ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների)՝ Արցախի Հանրային հեռուստատեսությունից և Հանրային ռադիոյից հավասար պայմաններով, վճարովի և անվճար օգտվելու հնարավորություն: ԱՀ Ընտրական օրենսգիրքը հատուկ շեշտում է. «Արցախի Հանրային ռադիոյի և Հանրային հեռուստատեսության լրատվական հաղորդումներում Հանրապետության նախագահի թեկնածուների, Ազգային ժողովի ընտրություններին մասնակցող կուսակցությունների (կուսակցությունների դաշինքների) նախընտրական քարոզարշավի վերաբերյալ ներկայացվում է անկողմնակալ և գնահատականներից զերծ տեղեկատվություն» (հոդված 20): ՀՀ ընտրական օրենսգիրքը անկողմնակալության դրույթը տարածում է նաև մասնավոր հեռուստառադիոընկերությունների վրա: Արցախում այդպիսիք չկան, և պարզ է, որ Հանրային ռադիոյի և Հանրային հեռուստատեսության ազդեցությունը ընտրողների վրա բավականին մեծ է լինելու:

Բացի Հանրային հեռուստատեսությունից ու ռադիոյից` Արցախում գործող լրատվամիջոցներից առավել տարածված են «Ազատ Արցախ» պետական թերթը, կուսակցական «Ապառաժը» (ՀՅԴ) և մի քանի մասնավոր կայքեր, օրինակ՝ «Արցախպրեսն» ու «Արցախինֆոն», ինչպես նաև «Անալիտիկոն» ամսագիրը: Հնարավոր է այդպես լինի նաև Արցախում. ընտրարշավի ընթացքում հայտնվեն այս կամ այն թեկնածուին սատարող առցանց նոր լրատվամիջոցներ: 

Եթե չլիներ նույն ժամանակաշրջանում Հայաստանում կազմակերպվելիք հանրաքվեի քարոզչությունը, ապա հայաստանյան լրատվամիջոցներն ավելի մեծ ուշադրություն կդարձնեին Արցախի ընտրություններին: Ընդ որում՝ կաշկանդված չլինելով ԱՀ Ընտրական օրենսգրքի կարգավորումներով, այս լրատվամիջոցները քարոզչության լուսաբանումը կարող էին իրականացնել ըստ իրենց հայեցողության և քանի որ լայնորեն տարածվում են նաև Արցախում, ազդել ընտրողների վրա:

Սակայն հիմա կարելի է ենթադրել, որ հայաստանյան լրատվամիջոցները, հատկապես հեռուստաընկերությունները, ավելի մեծ ուշադրություն են դարձնելու սահմանադրական փոփոխությունների հանրաքվեին՝ հընթացս հետևելով Արցախում տեղի ունեցող ընտրարշավին:
 
Կարելի է ենթադրել, որ այդ ընտրարշավին, հայաստանյան հանրաքվեին զուգահեռ, մեծ ուշադրություն կդարձնեն հատկապես Հայաստանում գործող առցանց լրատվամիջոցները: Եվ քանի որ Արցախում այդպիսիք քիչ են, իսկ մարդիկ սովորել են նաև տեղեկություններ ստանալ համացանցից, ապա հայաստանյան առցանց մեդիան կարող է որոշակի ազդեցություն ունենալ արցախցի ընտրողների վրա:
 
Հայաստանում ընտրարշավների և հանրաքվեների քարոզչության լուսաբանման բավականին հարուստ փորձ կա արդեն, և կարող ենք ենթադրել, որ հիմնականում այն կլինի օրենքի շրջանակներում: Հնարավոր է, որ էթիկական սկզբունքները՝ օրինակ «Հայաստանի լրատվամիջոցների և լրագրողների էթիկական սկզբունքների կանոնագրի» 7-րդ բաժնի դրույթները, Հայաստանի ԶԼՄ-ների էթիկայի Դիտորդ մարմնի մշակած «Ընտրությունների և հանրաքվեների լուսաբանման ուղեցույցը» ու ԵՄԱ նախաձեռնությամբ 2018 թվականի խորհրդարանական ընտրություների լուսաբանման հուշագիրը նույնպես դեր կատարեն ընտրությունների էթիկական կողմը ապահովելու համար: Երևանի մամուլի ակումբը հանրաքվեի քարոզչության մոնիտորինգ է իրականացնելու, և արդյունքները ցույց կտան մեդիայի աշխատանքի բնույթը:
 
Ինչ վերաբերում է Արցախին, ապա այստեղ ամեն ինչ ավելի բարդ է, քանի որ առաջին անգամ գործող նախագահը ոչ միայն չի առաջադրվել, այլև չի հայտարարել, (համենայն դեպս՝ հրապարակավ), թե ում է պաշտպանում կամ տեսնում իրեն փոխարինողի դերում: Այսինքն՝ պայքարը, հատկապես նախագահական ընտրություներում, թեժ է լինելու: Եվ Արցախի հանրային հեռարձակողներն ու  պետական թերթը ամեն ինչ պետք է անեն օրենքի կարգավորումների շրջանակում մնալու և որևէ թեկնածուի կամ քաղաքական ուժի առավելություն չտալու համար:
 
Սա, հատկապես Արցախի Հանրային հեռուստատեսության (և ռադիոյի) համար, դժվարին խնդիր է լինելու. նման եզրակացության ենք եկել հեռուստատեսության լուսաբանումների մինչ այժմ եղած փորձին հետևելով:
 
Եվ այսուհանդերձ, նկատի ունենալով Արցախի՝ հատկապես արտաքին քաղաքական մարտահրավերները, շատ կցանկանայինք, որ այստեղ ընտրարշավում պահպանվի կոռեկտությունը, բացառվեն փոխադարձ վիրավորանքները, միմյանց հասցեին «սև» ՓիԱռ-ին բնորոշ մեթոդներով անանուն տեղեկություններ տարածելը, սեփական վարկանիշի մասին, դարձյալ առանց հղման կամ անանուն, կեղծ և ուռճացված արդյունքներ հրապարակելը (այս ամենը նկատվել է մինչ պաշտոնական քարոզարշավի սկիզբը եղած որոշ հրապարակումներում) և ամենակարևորը՝ զերծ մնան Հայաստանի տպագիր և առցանց ԶԼՄ-ներն այդ նպատակներով օգտագործելուց:
 
Արցախում ընտրությունների վերաբերյալ հատկապես արտասահմանյան դիտորդների գնահատականի համար հիմք է ծառայելու նաև լրատվամիջոցների աշխատանքը: Ուստի քարոզչության պաշտոնական ժամանակաշրջանը նորմալ անցկացնելու համար մենք կառաջարկեինք նախագահի թեկնածուներին, ԱԺ ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերին և Արցախում գործող լրատվամիջոցներին՝ ստորագրել եռակողմ հուշագիր՝ ընտրարշավի ընթացքում հիշատակածս բացասական երևույթները բացառելու համար: Կարծում եմ, ճիշտ կլինի, որ նման նախաձեռնությունը գա նախագահի թեկնածուներից:
 
Հուշագիրը պետք է ներառի կամավոր ստանձնվող պարտավորություններ նախագահի թեկնածուների, Աժ ընտրություններում առաջադրված քաղաքական ուժերի համար՝ հատկապես մրցակիցների նկատմամբ հարգալից լինելու և կոռեկտություն պահպանելու առումով: Իսկ ամենակարևորը՝ քարոզարշավը լուսաբանող արցախյան լրատվամիջոցները այդ հուշագրով կամավոր պետք է ստանձնեն պարտավորություններ, որով Հանրային հեռուստատեսությունն ու ռադիոն կխոստանան մնալ օրենքի կարգավորումների շրջանակում, նրանք և մյուս լրատվամիջոցները՝ բացառել խտրական վերաբերմունքն ու հավասար պայմաններով լուսաբանել բոլոր թեկնածուների և քաղաքական ուժերի ընտրարշավը:
 
Մասնավորապես, «Հայաստանի լրատվամիջոցների և լրագրողների էթիկական սկզբունքների կանոնագրի» 7-րդ՝ «Ազնվություն ընտրությունները և հանրաքվեները լուսաբանելիս» բաժինը, ԶԼՄ-ների էթիկայի Դիտորդ մարմնի մշակած՝ «Ընտրությունների և հանրաքվեների լուսաբանման ուղեցույցը»  ու ԵՄԱ նախաձեռնությամբ ընդունված և մի շարք լրատավմիջոցների ստորագրած 2018 թվականի խորհրդարանական ընտրություների լուսաբանման հուշագիրը կարող են Արցախում քարոզչության և ընտրությունների լուսաբանման մեր առաջարկած եռակողմ հուշագրի՝ ԶԼՄ-ներին վերաբերող հատվածի համար օրինակ ծառայել:
 
 
 

Նմանատիպ  նյութեր

Հայերին «ինտեգրելու» հարցում Ադրբեջանում Ալիևի հետ համակարծիք են նույնիսկ նրա ամենակոշտ քննադատները

Բեգլարյանը չի կարծում, թե Արցախում իշխանափոխությունը տեղի ունեցավ սահմանադրական լեգիտիմության զգալի պակասի պայմաններում

September 2023

Արցախի նախկին պետնախարարի խորհրդական Արտակ Բեգլարյանը չի կարծում, թե Արցախում իշխանափոխությունը, որն ավարտվեց նախագահի ընտրությամբ, տեղի ունեցավ սահմանադրական լեգիտիմության զգալի...

Կարդալ ավելին
ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովը Վիլնյուսում և Հայաստանի շահերը

ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովը Վիլնյուսում և Հայաստանի շահերը

July 2023

Ռուբեն Մեհրաբյան Հունիսի 11-12-ին Վիլնյուսում տեղի ունեցած ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովը հարուստ էր պատմական որոշումներով, որոնք կանխորոշում են ապագա աշխարհակարգում Դաշինքի ամենահզոր...

Կարդալ ավելին
Ո՞ւմ հետ կարող է կարգավիճակի հարցով բանակցել Արցախը

Ո՞ւմ հետ կարող է կարգավիճակի հարցով բանակցել Արցախը

March 2023

Մանվել Սարգսյան Ադրբեջանը շարունակում է շրջափակման մեջ պահել Լեռնային Ղարաբաղը (Արցախի Հանրապետությունը)՝ դրա հետ ինչ-որ հույսեր կապելով։ Ադրբեջանի հասարակության մեջ...

Կարդալ ավելին
ՌԴ դեսպանը սպառնացել է Հայաստանում ռազմական ներկայությամբ

ՌԴ դեսպանը սպառնացել է Հայաստանում ռազմական ներկայությամբ

November 2022

ՆԱԻՐԱ ՀԱՅՐՈՒՄՅԱՆ «Ռուսաստանը արդարացնում է իրեն որպես դաշնակից», -ասել է Հայաստանում ՌԴ դեսպան Սերգեյ Կոպիրկինը` Պրիմակովյան ընթերցումների շրջանակում պատասխանելով Երևանի...

Կարդալ ավելին

Մեր մասին

Հանդես` մտածող և ոչ անտարբեր մարդկանց համար

Պարբերականներ

  • Վրաստանի եվրաինտեգրումն ու նախագահի շուրջ ներքաղաքական դիմակայությունը
  • Նախագահ Զուրաբիշվիլիի իմպիչմենտը՝ Եվրամիության դռների մոտ
  • Եվրաինտեգրման հերթական սաբոտաժը՝ Վրաստանի իշխանության կողմից

Հետադարձ կապ

+374-479-42693

[email protected]

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.

  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.