Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները

Ժամանակն է, որ ԱՄՆ-ն գործողություններ ձեռնարկի  Ադրբեջանի ուղղությամբ

marut
September 2016
Azerbaijani President Ilham Aliyev, left, and Uzbek President Islam Karimov in Tashkent, Uzbekistan, in 2010. (Anvar Ilyasov/Associated Press, file)

Դեյվիդ Ջ. Քրամեր
Ռիչարդ Կոզլարիչ

Դեյվիդ Ջ. Քրամերը  Մըքքեյնի միջազգային առաջնորդության ինստիտուտի մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության գծով ավագ տնօրենն է և ժողովրդավարության, մարդու իրավունքների և աշխատանքային հարցերով պետքարտուղարի նախկին օգնականը: Ռիչարդ Կոզլարիչը Ջորջ Մեյսոնի համալսարանին առընթեր պրոֆեսոր է, Ադրբեջանում ու Բոսնիա-Հերցեգովինայում ԱՄՆ-ի նախկին դեսպանը:

Այս տարվա սկզբում նախագահ Իլհամ Ալիևը, թվում էր, երկրում մեղմացնում էր իր  ավտորիտար տիրապետությունը: Մարտ ամսին, նախքան նախագահ Օբամայի «Միջուկային անվտանգության գագաթաժողովին» մասնակցելը, նա ազատ արձակեց 14 քաղաքական բանտարկյալների: Անգամ ադրբեջանական պաշտոնյաների և ռեժիմի կողմից ղեկավարվող մեդիայում հնչող հակաամերիկյան կոշտ հռետորաբանությունն էր նվազել: Վաշինգտոնում Ալիևը  հանդիպեց փոխնախագահ Բայդենի և պետքարտուղար Ջոն Քերրիի հետ:Սակայն ապրիլյան գագաթաժողովից ի վեր Ալիևի ռեժիմը  հաճախացրել է  ազատության նկատմամբ բռնաճնշումները: Ադրբեջանի  կտրուկ, վտանգավոր  ու վատթարացող պահանջները պետք է հարկադրեն ԱՄՆ-ին՝  դիմելու ավելի վճռական գործողությունների, մինչդեռ Օբամայի աշխատակազմը հիմնականում լռություն է պահպանում:

Բաքվի կառավարությունը  ավելացրել է տասնյակ  ընդդիմադիր  դեմքերի, խաղաղ կրոնական հավատացյալների և քաղաքացիական հասարակության ակտիվիստների ձերբակալությունները  և բանտարկությունները: Ավելի քան 100 քաղաքական բանտարկյալներ են պահվում երկրի բանտերում:  Ադրբեջանական գրող Աքրամ Այլիսլին  ձերբակալվեց երկրի ազգային  օդանավակայանում, և  նրան արգելեցին դուրս գալ Ադրբեջանի տարածքից: Ֆաիգ Ամիրլին, ով «Ազադլըք» ամսագրի ֆինանսական հարցերով տնօրենն է և Ադրբեջանի «Ազգային ճակատ» կուսակցության նախագահի օգնականն, անցյալ ամիս ձերբակալվել է: Մեկ այլ  ընդդիմադիր քաղաքական գործիչ ձերբակալվեց օգոստոսին, ներառյալ նաև Նատիք Ջաֆարլին՝ REAL շարժման  գործադիր քարտուղարը և NIDA-ի քաղաքացիական շարժման ակտիվիստ Էլգիզ Քահրամանը:

Իրավիճակը կարող է ավելի բարդանալ: Սեպտեմբերի  26-ին  Ալիևի ռեժիմը ծրագրում է պարտադրել հանրաքվե, որը նպատակ ունի  էլ ավելի ամրապնդել իր իշխանությունը: Հանրաքվեի արդյունքներն արդեն հայտնի են,  կարող ենք համոզված լինել, որ կառավարությունը կապահովի դրա հաստատումը: Դա նշանակում է, որ Ալիևը կարող է երկարացնել իր կառավարումը հինգից մինչև 7 տարի, ստեղծել փոխնախագահի պաշտոն (ուր, հնարավոր է, նշանակի իր ընտանիքի անդամներից որևէ մեկին) և նվազեցնի պատգամավոր դառնալու համար նախատեսված տարիքային շեմը, դռներ բացելով իր որդու` Հեյդարի ընտրվելու համար: Զարմանալի չի լինի, եթե նոր  Սահմանադրության  ներքո ընտրություններն  ավելի վաղ անցկացվեն`  վավերացնելու այդ  ավտորիտար քայլերը:

Մենք ասում ենք, որ մեղմ դիվանագիտությունը միակ ճանապարհն է՝ պաշտպանելու ամերիկյան շահերն Ադրբեջանում: Այն ունի ռազմավարական դիրք՝ գտնվում է Ռուսաստանի և Իրանի միջև, ունի 8 միլիոն բնակչություն և հարուստ է նավթով ու գազային ռեսուրսներով և խաղում է ԱՄՆ-ի ազգային անվտանգության դաշնակցի դերը:  Ամերիկյան ոչ մի շահ չի սպասարկվի, եթե Ադրբեջանում աճող ավտորիտարիզմը պայթի՝ երկում ստեղծելով քաղաքական և հասարակական ճգնաժամ:

Ավելին՝ Ադրբեջանը հետևում է Վլադիմիր Պուտինի մեդիա-մարտավարությանը՝  Միացյալ Նահանգներին  ավելի շատ պատկերելով որպես թշնամի: Պետական հովանավորչություն ունեցող «Haqqin»-ը մեղադրում է Միացյալ Նահանգներին Ադրբեջանին կորցնելու,  մի անկյուն գցելու և  Բաքվի հետ «արժեքավոր գործընկերությունն արհամարհելու» մեջ:

Խմբագրությունը զգուշացնում է, որ Ադրբեջանին այլ տարբերակ չի մնում, քանի  իր անմիջական հարևանների հետ  սերտ համագործակցության հաստատումը: Ալիևի աջակիցները մատնանշում են Թուրքիայում տապալված հեղաշրջումը  և մեղադրում են Միացյալ Նահանգներին ոչ միայն ընդդիմադիր ուժերին աջակցելու, առաջիկա հանրաքվեն  փչացնելու, այլև Ադրբեջանում հեղաշրջման սցենար մշակելու մեջ: Բացի անցյալ դեկտեմբերին Ռեփ. Քրիստոֆեր  Սմիթի կողմից ներկայացված օրինագծի՝ Ադրբեջանն  Օբամայի վարչակազմի կողմից ազատ   գործելու իրավունք է ստացել:

Բաքվում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը կամ Վաշինգտոնում Պետդեպարտամենտը  հազվադեպ  են խոսում  մարդու իրավունքների խախտումների մասին: Նույնիսկ 2014-ին ԱՄՆ-ի կողմից հովանավորվող  “Ազատություն” ռադիոկայանի դեմ արշավը և   նրա լրագրողներից մեկի՝ Խադիջա Իսմայլովայի ձերբակալությունը  Վաշինգտոնի կողմից մեղմ արձագանքի արժանացավ: Իսմայլովան բանտից ազատ  արձակվեց ավելի վաղ այս տարի,  սակայն երկիրը լքելու իրավունք չունի: «Ազատություն» ռադիոկայանի, ինչպես և ամերիկյան ոչ կառավարական շատ կազմակերպությունների գործունեությունը նախկինի պես արգելված է Ադրբեջանում:

Անցյալում մենք կոչ էինք անում  սառեցնել ակտիվները և վիզային արգելքներ սահմանել ադրբեջանական պաշտոնյաների նկատմամբ, ովքեր ներգրավված են և պատասխանատու են  մարդու իրավունքների կոպիտ խախտումների մեջ, ինչպես Սերգեյ Մագնիտսկու` Ռուսաստանի համար «Oրենքի գերակայությունը և պատասխանատվության ակտը»: Նախագահ Օբաման նոր օրինագծի կարիք չունի նման գործողությունների դիմելու համար, նա այդպես կարող է  վարվել գործող իշխանական լիազորությունների շրջանակում: Բացի դրանից, մենք պետք է ստիպենք «Արժույթի միջազգային հիմնադրամին» և «Համաշխարհային բանկին» երկրի տնտեսական դրության վատթարացման ֆոնին աջակցություն չհատկացնել Ադրբեջանին և  «Միջազգային մասնավոր ներդրումների կորպորացիային» և  «Արտահանում- ներմուծում բանկին»՝ Ադրբեջանին վարկեր չտրամադրել:

Միացյալ Նահանգները պետք է խորհի մեր դեսպանին հետ կանչելու  մասին, որպեսզի լայնածավալ խորհրդակցություններ անցկացվեն մարդու իրավունքների  վերաբերյալ ունեցած մտահոգությունների և ադրբեջանական պաշտոնյաների ու կառավարական մեդիայի աճող հակաամերիկյան  հռետորաբանության  վերաբերյալ: Մենք նաև կարիք ունենք եվրոպացիներին ևս ընգրկել նման միջոցառումների շրջանակներում: Այս քայլերը պետք է ձեռնարկվեն և շարունակվեն մինչև բոլոր քաղաքական բանտարկյալներն ազատ արձակվեն, և Ալիևի իշխանությունն ամրապդնվելուն ուղղված հանրաքվեն  առոչինչ  ճանաչվի:

Թողնելով Ադրբեջանին ի կատար ածելու իր  սպառնալիքները՝ ավելի սերտ կապեր հաստատել Մոսկվայի և Թեհրանի հետ, առանց ԱՄՆ-ի հետ հավասարակշռության,  գուցե անհրաժեշտություն է, չնայած, հաշվի առնելով ադրբեջանական ռեժիմի դասերը, տհաճ է:

Ադրբեջանում խնդիրը ոչ թե նրանում է, որ Ալիևը չափազանց մեծ իշխանություն ունի, այլ այն, որ այդ իշխանությունը սխալ կերպ է կիրառվում անմեղ մարդկանց նկատմամբ:  Իրավիճակի բարդացման հետ մեծանում է ռիսկը, որ Ամերիկայի լռությունը  կարող է մեզ մասնակից դարձնել Ադրբեջանում մարդու իրավունքների ոլորտում աղետին:

Հատուկ «Անալիտիկոնի» համար անգլերենից թարգմանեց Աննա Բարսեղյանը

Բնօրինակը` The Washington Post

 

 

 

Նմանատիպ  նյութեր

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

December 2023

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ընթացող Ղարաբաղյան հակամարտության շրջանակներում Ռուսաստանի դերը և ռուս խաղաղապահ առաքելության լիակատար ձախողումը Սոսի Թաթիկյանի հոդվածի հիմնական...

Կարդալ ավելին

Գերմանիան պետք է կարևոր դեր խաղա Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցների հարցում․ Շտեֆան Մայստեր

November 2023

Ինչո՞ւ է Գերմանիան ակտիվացել Հարավային Կովկասում, մասնավորապես, հայ-ադրբեջանական գործընթացում, ի՞նչ հեռանկարներ ունի հայ-գերմանական պաշտպանական համագործակցությունը և ինչպե՞ս Գերմանիան կարող է...

Կարդալ ավելին
Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացն ու մայիսյան ընտրությունները Թուրքիայում

Ինչո՞ւ են Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածները ձգտում ստանալ փախստականի կարգավիճակ

October 2023

Սոցիալ-տնտեսական խնդիրներից զատ, Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված անձինք բախվում են իրավական տարաբնույթ խնդիրների։ Նրանց մի մասը որպես լուծում տեսնում է իրենց...

Կարդալ ավելին
Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

October 2023

Միքայել Զոլյան Մի քանի ամիս առաջ տեքստ էի գրում Մերձավոր Արևելքի հակամարտության մասին մի հեռուստահաղորդման համար, որը պետք է հայ...

Կարդալ ավելին

Մեր մասին

Հանդես` մտածող և ոչ անտարբեր մարդկանց համար

Պարբերականներ

  • 2024-ին ընդառաջ. Արցախն առանց հայերի, խաղաղության ու իրավունքների վերականգնման հույսեր
  • Հայաստանի Հանրապետության եռամիասնական գերխնդիրը 2024 թվականին
  • Հայաստանն ու Ադրբեջանը 2024 թ. նախաշեմին. խաղաղությու՞ն, թե՞ նոր պատերազմ

Հետադարձ կապ

+374-479-42693

[email protected]

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.

  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.