Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները

Կունենա՞նք նոր խորհրդարանում բազմակարծություն

marut
March 2015

ANԱնահիտ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆ
Լրագրող
Ստեփանակերտ

Մայիսի 3-ին Արցախում նախատեսված են հերթական խորհրդարանական ընտրությունները, որոնց մասնակցելու հայտ են ներկայացրել հանրապետությունում գործող 12 կուսակցություններից 7-ը. համամասնական ընտրակարգով նրանք կպայքարեն 22 մանդատների համար:

 

Ովքե՞ր են մասնակցելու գալիք ընտրություններին

Այս ընտրությունները, ի տարբերություն նախորդների, առաջին հերթին աչքի կընկնեն իրենց ակտիվությամբ ու մրցակցությամբ, քանի որ մասնակցության հայտ ներկայացրած կուսակցություններն ունեն տարբեր դիրքորոշումներ ու հայացքներ: Դրանք են` Կոմունիստական, «Շարժում-88» եւ «Ազգային վերածնունդ» կուսակցությունները` համամասանական ընտրական ցուցակներում 14-ական, Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը` 34, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն կուսակցությունը` 34, «Ազատ Հայրենիք» կուսակցությունը` 48, «Խաղաղություն եւ զարգացում» կուսակցությունը` 6 թեկնածուների ընդգրկմամբ:

ԼՂՀ տարածքային ընտրական հանձնաժողովների կողմից տրամադրված տեղեկությունների համաձայն` հանրապետության բոլոր ընտրատարածքներում ընդհանուր առմամբ մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրվել են 50 քաղաքացիներ, ընդ որում` նրանցից 27-ն ինքնաառաջադրման ձեւով: 3 թեկնածու առաջադրել է Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությունը, 4-ական թեկնածուներ` «Ազատ Հայրենիք» եւ Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունները, 5-ը` «Ազգային վերածնունդ», 7-ը` «Շարժում 88» կուսակցությունները: Մեծամասնական ընտրակարգով առաջադրված քաղաքացիներից 33-ն անկուսակցական են:

Խորհրդարանական ընտրություններ. պատմություն եւ վիճակագրություն

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության հռչակումից հետո առաջին խորհրդարանական ընտրություններն անցկացվել են 1991թ. դեկտեմբերի 28-ին, որը նշանակված էր որպես ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի ժողպատգամավորների ընտրությունների օր:

Ռազմաքաղաքական բարդ պայմաններում կայացան Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության Գերագույն խորհրդի առաջին ընտրությունները, իսկ 1992թ. հունվարի 11-ին` կրկնակի քվեարկությունը: Նորանկախ երկրի 81 ընտրատարածքներում ընտրվեցին ԼՂՀ առաջին գումարման Գերագույն խորհրդի պատգամավորները:

1995թ. ապրիլի 30-ին կայացան ԼՂՀ Ազգային ժողովի արտահերթ ընտրություններ. նոր ձեւավորված 33 ընտրատարածքներում ընտրվեցին ԼՂՀ երկրորդ գումարման Ազգային ժողովի պատգամավորները:

Հաջորդ ընտրությունները կայացան 2000թ. հունիսի 18-ին. Ազգային ժողովի 33 պատգամավորական մանդատի համար գրանցվել էին 113 թեկնածուներ, որոնցից 88-ը առաջադրվել էին քաղաքացիական նախաձեռնությամբ, իսկ 25-ը` կուսակցությունների կողմից: Այս գումարման ԱԺ-ում կուսակցությունները ներկայացված էին հետեւյալ կերպ` Արցախի Արմենական եւ Արցախի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցությունները` մեկական պատգամավոր, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությունը` 9, Ժողովրդավարական Արցախ միությունը` 20 պատգամավոր:  Ի դեպ, շատերն են այսօր հիշում այս խորհրդարանը որպես ամենաարդյունավետներից մեկը:

Իրական մրցակցային հիմունքներով անցկացված վերջին խորհրդարանական ընտրությունները կայացան 2005թ. հունիսի 19-ին. հերթական ընտրությունները, ի տարբերություն նախորդների, անցկացվեցին երկու` համամասնական եւ մեծամասնական ընտրակարգերով` համապատասխանաբար 11 եւ 22 մանդատների համար: Այդ ընտրություններին նույնպես մասնակցում էր 7 կուսակցություն` ընտրությունների շեմին ստեղծված  «Ազատ հայրենիք»  (17 թեկնածու), Արցախի ժողովրդավարական (25 թեկնածու), Բարոյական վերածնունդ ( 3 թեկնածու), ԼՂ կոմունիստական (10 թեկնածու), «Մեր տունը Հայաստանն է» (4 թեկնածու), «Սոցիալական արդարություն» (3 թեկնածու) կուսակցությունները եւ «ՀՅԴ-Շարժում 88» դաշինքը (18 թեկնածու), իսկ մեծամասնական ընտրակարգով` 111 թեկնածուներ:

Համամասնական ցուցակներով «Ազատ հայրենիք» կուսակցությանը բաժին հասավ 3, Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությանը` 5, «ՀՅ Դաշնակցություն – Շարժում 88» դաշինքին` 3 մանդատ:

Ի տարբերություն նախորդ ընտրությունների` 5-րդ գումարման Ազգային ժողովի ընտրությունները, որոնք կայացան 2010թ. մայիսի 23-ին, աչքի ընկան մրցակցության բացակայությամբ, քանի որ համամասնական 17 եւ մեծամասնական 16 մանդատների համար առաջադրված 4 կուսակցությունները` «Ազատ հայրենիք» (35 թեկնածու), Արցախի ժողովրդավարական (32 թեկնածու), ԼՂ կոմունիստական (5 թեկնածու), «Հայ Յեղափոխական Դաշնակցություն» (10 թեկնածու) կուսակցությունները 2007-ին կայացած նախագահական ընտրություններին միասնաբար պաշտպանել էին ներկայիս նախագահ Բակո Սահակյանի թեկնածությունը եւ հայտնվել էին իշխանական բուրգում: Սա, ինչպես եւ ենթադրվում էր, թույլ տվեց վերոնշյալ կուսակցություններին գնալ քաղաքական առեւտրի եւ ընտրություններում պայքարել հենց այդ առեւտրի կանոններով, ինչն էլ հաջողվեց: Այդ ընտրությունների արդյունքներով` համամասնական ցուցակով «Ազատ հայրենիքն» ունեցավ 8, Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը` 5,  Հայ Յեղափոխական Դաշնակցությունը` 4 մանդատ, որոնցից երկուսը հետագայում դուրս եկան խմբակցությունից եւ անկախ պատգամավոր դարձան:

Ինչո՞վ են առաջիկա խորհրդարանական ընտրությունները տարբերվելու նախորդներից

Առաջին հերթին նրանով, որ գալիք խորհրդարանը լինելու է պրոֆեսիոնալ, ինչը նշանակում է, որ ընտրված պատգամավորները պետք է զբաղվեն միայն օրենսդրական գործունեությամբ: ԼՂՀ սահմանադրությամբ պատգամավորին արգելուվմ է զբաղեցնել պաշտոն պետական կամ տեղական ինքնակառավարման մարմիններում կամ առեւտրային կազմակերպությունում, զբաղվել ձեռնարկատիրական գործունեությամբ, կատարել այլ վճարովի աշխատանք, բացի գիտական, մանկավարժական եւ ստեղծագործական աշխատանքից:

Սա նշանակում է, որ ընտրություն պետք է կատարեն նաեւ ընտրված այն պատգամավորները, ովքեր ինչ-որ պաշտոններ են զբաղեցնում կամ այլ աշխատանք ունեն, բիզնեսով են զբաղված: Գաղտնիք ասած չեմ լինի, որ Արցախում շատ են գործարար պաշոնյաները, այդ թվում` գործող պատգամավորներն ու նոր թեկնածուները, սակայն, ինչպես ընդունված է մեզ մոտ, այդ բիզնեսներն իրենց անուններով չեն գրանցված, բայց Արցախն այնքան փոքր է, որ ամեն ոք կարող է րոպեների ընթացքում ցանկացած մարդու մասին մանրամասն տեղեկություններ իմանալ (եթե, իհարկե, դեռ չգիտի), էլ չենք խոսում այն մասին, որ հաճախ կարելի է տեսնել «ավելի կարեւոր» գործերով զբաղվող նախարարի կամ մեկ այլ պաշտոնյայի իր իսկ օբյեկտներում` կատարվող աշխատանքները վերահսկելիս:

Այս ընտրություններն աչքի են ընկնում նաեւ թեկնածուների «առատությամբ». պատգամավոր ձգտում են դառնալ շատերը` պատճառը, թերեւս, հասկանալի է` այսուհետ խորհրդարանականները բարձր աշխատավարձ են ստանալու` 8 գործակցով, ԱԺ նախագահն էլ` 14 գործակցով: Աշխատավարձը հաշվարկվում է այսպես` 8xնվազագույն աշխատավարձ, կամ էլ` 14xնվազագույն աշխատավարձ: Իհարկե, ոչ բոլորն են ձգտում պատգամավորական մանդատին հասնել բարձր աշխատավարձի համար, սակայն դա լուրջ խթան կարող է լինել:

Մյուս տարբերությունն այն է, որ այն կուսակցությունները, որոնք անցած ընտրություններում կանգնել են Բակո Սահակյանի կողքին եւ սատարել նրան, կարող են լուրջ պայքարի մեջ մտնել` խախտելով 2007-ի միասնության խաղի կանոները մի պարզ պատճառով` իրենց պաշտպանած թեկնածուն շուտով կհեռանա երկրի ղեկավարի պաշտոնից: Սակայն, շատ ավելի հավանական է, որ խորհրդարանական կուսակցությունները չեն գնա նման քայլի, այլ կխաղան իրենց ավանդական կանոններով: Համենայն դեպս, այս մասին է վկայում մեծամասնական ընտրատարածքներում այդ կուսակցությունների թեկնածուների բաշխվածությունը:

Մեկ այլ տարբերություն եւս. այս ընտրություններում «խաղացողների» բազմազանությունը հուշում է, որ չնայած իշխանական կուսակցությունների պայմանավորվածությանը` ընտրություններն, այնուամենայնիվ, կարող են հետաքրքիր լինել, քանի որ մասնակցելու են նաեւ ոչ իշխանական կուսակցություններ եւս: Նրանցից են «Շարժում 88»-ը, որի համամասնական ցուցակը գլխավորելու է վերջին նախագահական ընտրություններում շուրջ 33 տոկոս ձայն հավաքած թեկնածու Վիտալի Բալասանյանը եւ «Ազգային վերածնունդը», որը վերջին երկու տարում քաղաքական դաշտում իրական այլընտրանք էր հանդիսանում և որին աջակցելու է ԼՂՀ պաշտպանության նախկին նախարար Սամվել Բաբայանը:

Կփոխվի` արդյոք այս վիճակը 6-րդ գումարման խորհրդարանում` դժվար է ասել: Կունենա՞նք նոր խորհրդարանում բազմակարծություն, սկզբունքային քննակումներ ու դեմ քվեարկողներ` դարձյալ պարզ չէ, բայց որ դրա հնարավորությունը կա` դրանում կասկած չկա: Մնում է միայն այդ հնարավորությունը չխոչընդոտել ու քաղաքակիրթ ընտրապայքար վարել` զերծ բոլոր կարգի խախտումներից, քաղաքական առեւտրից, ճնշումներից ու վարչական լծակների գործադրումից:

 

 

Նմանատիպ  նյութեր

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

December 2023

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ընթացող Ղարաբաղյան հակամարտության շրջանակներում Ռուսաստանի դերը և ռուս խաղաղապահ առաքելության լիակատար ձախողումը Սոսի Թաթիկյանի հոդվածի հիմնական...

Կարդալ ավելին

Գերմանիան պետք է կարևոր դեր խաղա Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցների հարցում․ Շտեֆան Մայստեր

November 2023

Ինչո՞ւ է Գերմանիան ակտիվացել Հարավային Կովկասում, մասնավորապես, հայ-ադրբեջանական գործընթացում, ի՞նչ հեռանկարներ ունի հայ-գերմանական պաշտպանական համագործակցությունը և ինչպե՞ս Գերմանիան կարող է...

Կարդալ ավելին
Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացն ու մայիսյան ընտրությունները Թուրքիայում

Ինչո՞ւ են Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածները ձգտում ստանալ փախստականի կարգավիճակ

October 2023

Սոցիալ-տնտեսական խնդիրներից զատ, Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված անձինք բախվում են իրավական տարաբնույթ խնդիրների։ Նրանց մի մասը որպես լուծում տեսնում է իրենց...

Կարդալ ավելին
Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

October 2023

Միքայել Զոլյան Մի քանի ամիս առաջ տեքստ էի գրում Մերձավոր Արևելքի հակամարտության մասին մի հեռուստահաղորդման համար, որը պետք է հայ...

Կարդալ ավելին

Մեր մասին

Հանդես` մտածող և ոչ անտարբեր մարդկանց համար

Պարբերականներ

  • 2024-ին ընդառաջ. Արցախն առանց հայերի, խաղաղության ու իրավունքների վերականգնման հույսեր
  • Հայաստանի Հանրապետության եռամիասնական գերխնդիրը 2024 թվականին
  • Հայաստանն ու Ադրբեջանը 2024 թ. նախաշեմին. խաղաղությու՞ն, թե՞ նոր պատերազմ

Հետադարձ կապ

+374-479-42693

[email protected]

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.

  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.