Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները

Մենք պետք է ունենանք Սփյուռքի մասին հստակ պատկերացում

marut
September 2011

Հարցազրույց ԼՂՀ ազգային ժողովի արտաքին հարաբերությունների մշտական հանձնաժողովի  նախագահ, ՙԺողովրդավարություն՚ խմբակցության անդամ
Վահրամ ԱԹԱՆԵՍՅԱՆԻ հետ:

 

 

-Պարոն Աթանեսյան, ինչպե՞ս եք գնահատում աշխարհասփյուռ հայության հետ հայկական երկրորդ պետականության համագործակցության ներկայիս մակարդակը: 

-Որպես քաղաքական ուժ, որը 2007 թվականին պաշտպանել է ԼՂՀ գործող նախագահի թեկնածությունը, Արցախի ժողովրդավարական կուսակցությունը կիսում է նախագահ Բակո Սահակյանի պատկերացումները` Արցախ-Սփյուռք-Հայաստան եռամիասնության վերաբերյալ: Բայց դիրքորոշումը` դիրքորոշում, ցանկությունը` ցանկություն, մենք պետք է ունենանք Սփյուռքի մասին հստակ պատկերացում:  Սփյուռքը շատ բազմաշերտ, սոցիալապես, մշակութապես, նույնիսկ լեզվական առումով, էլ չեմ խոսում քաղաքականի մասին, շատ բարդ օրգանիզմ է, որին, դժբախտաբար, մենք վերաբերում ենք որպես մեկ ամբողջականություն: Մենք այսօր ելնում ենք այն կանխադրույթից, որ կա Արցախի Հանրապետություն, Հայաստանի Հանրապետություն, եւ կա Սփյուռք` որպես մեկ ամբողջական միասնական մարմին:  Մենք պետք է ելնենք ոչ թե այն կանխադրույթից, որ Սփյուռքը պետք է մեզ աջակից լինի այսօր, այլ որ մենք ինքներս պետք է աջակից լինենք, որպեսզի Սփյուռքը մնա` գոնե այնքանով, որքանով, որ կա:

-Ըստ Ձեզ` ինչպե՞ս է օգտագործվում Սփյուռքի ներուժը ԼՂՀ ճանաչման գործընթացին նպաստելու ուղղությամբ:

– Սփյուռքից պետք չէ ավելին պահանջել: Գործընթացին պետք է մենք նպաստենք, ոչ թե Սփյուռքը, այսինքն մենք ինքներս պետք է գաղափար առաջարկենք ֆրանսահայությանը, ամերիկահայությանը եւ այլն, թե ինչպես պետք է գործեն: Պետք է հաշվի առնենք, որ, դիցուք, պարսկահայը պատգամավոր է մի պառլամենտում, որը իսլամական երկիր է, կրոնապետություն, եւ այդ երկրում մի քանի հայ պատգամավորներ չեն կարող միանշանակ ոտքի կանգնել եւ ասել, որ Իրանի կառավարությունը պետք է ճանաչի ԼՂՀ անկախությունը:  Խնդրի լուծումը պետք է սկսել ոչ թե հայկական մաքսիմալիզմով, այլ` նվազագույնից: Դա հետեւյալն է` ինչպես կարող ենք նպաստել, որպեսզի ԼՂՀ-ն 20 տարի հետո լինի դարձյալ ԼՂՀ` ճանաչված, չճանաչված: Դարձյալ լինի, մնա: Սփյուռքի օժանդակությունը լոբբիստական է: Դա էլ իր հերթին պետք է ճիշտ իրականացնել, ոչ թե Բրայզայի Ադրբեջանում դեսպան նշանակելուն խոչընդոտելու տրամաբանությամբ: Պե±տք էր, արդյոք, այդքան էներգիա ծախսել եւ ի վերջո գալ հերթական ֆիասկոյի` առնվազն քարոզչական մակարդակով, երբ ամբողջ թուրքական  եւ ադրբեջանական մամուլում ծաղրուծանակի էին ենթարկվում հայկական Սփյուռքի հնարավորությունները:

-Սփյուռքից մենք հիմնականում ֆինանսական օգնություն ենք ակնկալում, իսկ ինչու՞ պահանջված չէ սփյուռքահայության ինտելեկտուալ ներուժն Արցախում: 

-Ինձ թույլ եմ տալիս ասել, որ նախ ինքը` Սփյուռքը որպես այդպիսին ինտելեկտուալ հնարավորություններ չունի` զուտ որպես ազգային ինտելեկտ: Դա ռուսական, ամերիկյան, պարսկական կամ այլ ինտելեկտ է: Այդ մարդիկ իրենց ինտելեկտը ձեւավորել են այն միջավայրում, որտեղ ծնվել են: Եւ երկրորդ, որ ամենակարեւորն է, եթե կա ինտելեկտ` դա կարելի է փոխակերպել դեպի ազգային նպատակ, բայց կարծում եմ, որ Ղարաբաղում ինտելեկտուալ պահանջվածությունը չի դրսեւորվում որպես պետական շինարարության համար հիմնակազմիչ: Այս դեպքում ո±վ պետք է իր ինտելեկտը ծառայեցնի, եթե դու չունես այդ ինտելեկտի պահանջվածությունը: Սա հետպատերազմական սինդրո՞մ է, թե՞ այլ բան, դժվարանում եմ գնահատել: Գտնում եմ, որ մեր թիվ մեկ խնդիրը` էքսպանսիան, էքսպանսիվ մտածողությունը կառուցողական, ուտիլիտար-մենեջերային մտածողության փոխակերպումն  է: Այս տրանֆորմացիան մեր մտածողության մեջ պետք է լինի, այսինքն մենք պետք է ունենանք սերունդ, որը քաղաքակիրթ է, արտաքին աշխարհի հետ հարաբերվում է առանց բարդույթների, պաշտպանում է իր տնտեսական շահը` հանուն իր ազգային տնտեսության կայացման: Մենք կամ մեկը ունենք կամ մյուսը, գուցե դա ժամանակի կամ հնարավորությունների համատեղման խնդիր է, բայց, կարծում եմ, ժամանակը կարող ենք գտնել` հաճելին եւ օգտակարը համատեղելու համար:

Ինտելեկտը եւ էքսպանսիվ հայրենասիրությունը, տնտեսական պրագմատիզմը եւ մշակութային կոլորիտի ստեղծումը չենք կարողանում համատեղել, մենք առանձին-առանձին ունենք այդ ամենը: Մենք ունենք էքսպանսիվ հայրենասիրական սերունդ, բայց քաղաքականապես կազմակերպումը մեզ պակասում է: Եթե ունենանք այդ ինստիտուցիոնալացված պրագմատիզմը, էքսպանսիվ հայրենասիրությունը, տնտեսական ուտիլիտարիզմը եւ համընդհանուր միջավայրի ընկալումը, որը ունեն, ասենք, ամերիկացիները, այստեղ Սփյուռքի կարիքն արդեն չի զգացվելու, որովհետեւ ինքը` Սփյուռքը, ներգրավվելու է: Մենք չպետք է արհեստականորեն կազմակերպենք համահայկական ինչ-որ ֆորում, որպեսզի ինչ-որ մարդու Սիդնեյից բերենք այստեղ, կամ այստեղից մարդուն կապենք Սիդնեյում ապրող մարդու հետ: Ինֆորմացիոն այս դարում, որտեղ ոչ մի գաղտնիք չկա, եթե մարդը Սիդնեյում զգա, որ Լեռնային Ղարաբաղում ունի գործընկեր, ապա անկախ նրանից ավստրալացի է, անգլիացի է, թե հայ` գտնելու է այդ մարդուն: Այդ ինտեգրացիան տեղի է ունենալու, եւ սխալ է ասել, որ անպայման հայը հայի հետ պետք է ինտեգրվի: Մենք պետք է, լինելով հայ, կարողանանք մեր մեջ հայտնագործել աշխարհաքաղաքացիության տարրեր, որպեսզի այդ մարդկանց հետ կարողանանք քննարկել մեզ հուզող հարցերը: Հակառակը չկա: Եթե մենք ուզում ենք մեր ազգայնականությունը, ինքնուրությունը պահպանել` դրանք պետք է ձեւակերպենք այստեղ` Հայաստանում եւ Լեռնային Ղարաբաղում, եւ այդ խնդիրը որպես աշխարհաքաղաքականության մաս ներկայացնենք աշխարհաքաղաքացի դարձած Սփյուռքին, որը դեռ իր խորքում կարողացել է պահպանել ազգայնականության եւ ազգային ինքնագիտակցման  գաղափար:

-Ի՞նչ եք կարծում` ինչու՞ Սփյուռքն Արցախում բավարարվում է իշխանությունների հետ հումանիտար բնույթի համագործակցությամբ եւ համագործակցության եզրեր չի որոնում հանրային ոլորտում, գործուն քայլեր չի ձեռնարկում Արցախում մարդու իրավունքների պաշտպանության եւ ժողովրդավարության արմատավորման ուղղությամբ: 

-Դա Սփյուռքի ի±նչ գործն է: Ես չեմ միջամտում, թե ինչպես է ապրում պարսկահայը, բացարձակապես: Հարգում եմ այդ մարդու իր երկրում ապրելու իրավունքը, եւ մտածել, որ սփյուռքահայը պետք է գա  ու ասի, թե ինչպես պետք է ապրեմ իմ երկրում, հայրենիքում` ես դա չեմ ընդունում: Դա շատ վտանգավոր երանգ է, որ փորձում ենք դնել Սփյուռք-Հայրենիք հարաբերություններում: Եթե սփյուռքահայությունը դոնորական օժանդակություն է ցուցաբերել ՀՀ-ին եւ ԼՂՀ-ին, ապա դա չի նշանակում, որ Սփյուռքը կարող է այստեղ որոշել քաղաքական համակարգը կամ վերագրել, որ ես ազատ չեմ ապրում, կամ ինչ-որ գնահատականներ տալ այն երեւույթներին, որ այստեղ կատարվել են: Այսօր Հայաստանի քաղաքական դաշտի, ՀՀ եւ ԼՂՀ իշխանության մարմինների ձեւավորման իրավասությունը պատկանում է այս երկու հանրապետություններում ապրող 3-3.5 մլն հայությանը: Սա չի նշանակում, որ մենք սփյուռքահայերին զրկում ենք ինչ-որ բանից: Հայաստանը ունի, դժբախտաբար ԼՂՀ-ն դեռեւս չի հասել այդ մակարդակին, երկքաղաքացիության օրենք. այն մարդիկ, ովքեր լինելով այլ երկրի քաղաքացի,  ընդունել են նաեւ ՀՀ քաղաքացիություն, ազատ են մասնակցելու Հայաստանի քաղաքական կյանքին եւ կայացնելու որոշումներ որպես քաղաքացիներ:

-Սփյուռքի հետ հարաբերությունները դիտարկելիս սովորաբար խնդրո առարկան այն է լինում, թե ինչ կարող է այն տալ ԼՂՀ-ին: Իսկ երկրորդ հայկական պետականությունն ի՞նչ կարող է տալ Սփյուռքին:

-Կարծում եմ` ոչինչ: Ոչինչ, եթե իհարկե քնարական չլինենք եւ չասենք, որ ղարաբաղյան շարժումը ընդհանրապես ամբողջ հայությանը ներարկեց արժանապատվություն: Ասել, որ դա միայն Ղարաբաղում ապրող մարդկանց պոռթկումն էր, այս էլ, իմ կարծիքով, իրականությանը չի համապատասխանում: Եթե չունենայինք Սփյուռքի մեծ հոգեբանական եւ հումանիտար օժանդակությունը, ընդհանրապես այստեղ կմեռնեինք, կհանձնվեինք: Այս էլ պետք է խոստովանենք: Մեր օգնությունը Սփյուռքին այստեղ մեր ապրելն է: Եթե չենք համալրում Սփյուռքը, նրա համար հոգս չենք դառնում, ապա դա արդեն մեծագույն նվեր է: Մենք չպետք է անհանգստացնենք Սփյուռքին ու համալրենք որբերի, ողորմելիների, հումանիտար օգնության սպասողների հերթերը: Սա արդեն մեր արժանապատվության խնդիրն է:

-Ինչպիսի՞ն եք պատկերացնում Արցախ-Սփյուռք հարաբերություններն ապագայում:

– Եթե արժանապատիվ գտնվենք եւ հասնենք ճանաչման, մենք կլինենք բաց բոլորի, եւ հատկապես սփյուռքահայերի համար: Եթե լինենք արժանապատիվ պետություն, ապա կընդունենք քաղաքացիության մասին օրենք եւ մեր հարաբերությունները սփյուռքահայերի հետ կկարգավորենք օրինական դաշտում: Այսինքն, այն մարդիկ, ովքեր ցանկություն կունենան լինել ԼՂՀ քաղաքացի` կլինեն մեր երկրի քաղաքացիները եւ, բնականաբար, սա կլինի իրենց նաեւ քաղաքացիական հայրենիքը:  Գուցե ուրիշներն ասեն, որ ինչ-որ բան կարող ենք տալ կամ հայրենասիրություն, ես չեմ կիսում: Ի±նչ հայրենասիրություն է քո սեփական տունը պահպանելը:

Թեգեր Անալիտիկոն | №9 | 2011Վահրամ ԱԹԱՆԵՍՅԱՆ

Նմանատիպ  նյութեր

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

Ռուսաստանի մեղսակցությունը Լեռնային Ղարաբաղում խաղաղաշինության և խաղաղապահության մեջ

December 2023

Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ընթացող Ղարաբաղյան հակամարտության շրջանակներում Ռուսաստանի դերը և ռուս խաղաղապահ առաքելության լիակատար ձախողումը Սոսի Թաթիկյանի հոդվածի հիմնական...

Կարդալ ավելին

Գերմանիան պետք է կարևոր դեր խաղա Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցների հարցում․ Շտեֆան Մայստեր

November 2023

Ինչո՞ւ է Գերմանիան ակտիվացել Հարավային Կովկասում, մասնավորապես, հայ-ադրբեջանական գործընթացում, ի՞նչ հեռանկարներ ունի հայ-գերմանական պաշտպանական համագործակցությունը և ինչպե՞ս Գերմանիան կարող է...

Կարդալ ավելին
Հայաստան-Թուրքիա կարգավորման գործընթացն ու մայիսյան ընտրությունները Թուրքիայում

Ինչո՞ւ են Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանվածները ձգտում ստանալ փախստականի կարգավիճակ

October 2023

Սոցիալ-տնտեսական խնդիրներից զատ, Լեռնային Ղարաբաղից տեղահանված անձինք բախվում են իրավական տարաբնույթ խնդիրների։ Նրանց մի մասը որպես լուծում տեսնում է իրենց...

Կարդալ ավելին
Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

Ծայրահեղականության պատանդները․ ողբերգություն Մերձավոր Արևելքում

October 2023

Միքայել Զոլյան Մի քանի ամիս առաջ տեքստ էի գրում Մերձավոր Արևելքի հակամարտության մասին մի հեռուստահաղորդման համար, որը պետք է հայ...

Կարդալ ավելին

Մեր մասին

Հանդես` մտածող և ոչ անտարբեր մարդկանց համար

Պարբերականներ

  • 2024-ին ընդառաջ. Արցախն առանց հայերի, խաղաղության ու իրավունքների վերականգնման հույսեր
  • Հայաստանի Հանրապետության եռամիասնական գերխնդիրը 2024 թվականին
  • Հայաստանն ու Ադրբեջանը 2024 թ. նախաշեմին. խաղաղությու՞ն, թե՞ նոր պատերազմ

Հետադարձ կապ

+374-479-42693

[email protected]

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.

  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.