Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները
Аналитикон
Արդյունք չի գտնվել
Դիտել բոլոր արդյունքները

Պաշտոնական տվյալներով Արցախում արտագաղթ չկա

marut
October 2013

Այսինքն՝ միգրացիայի բալանսը դրական է

Հայկ ՂԱԶԱՐՅԱՆ
Լրագրող
Ստեփանակերտ

«Արցախում արտագաղթ չկա» հայտարարությունը անում են պարբերաբար: Պաշտոնական տվյալներով՝ Արցախ եկածների թիվը միշտ գերազանցում է մեկնածներին: Թվերը վերլուծում ու հրապարակում է ԼՂՀ Ազգային վիճակագրական ծառայությունը՝ հիմվելով ԼՂՀ ոստիկանության անձնագրային ու վիզաների բաժնի տվյալների վրա:

«Մեկնածները անձնագրային բաժնի հաշվառումից հանվածներն են, եկածները` գրանցվածները»,- «Անալիտիկոնի» հետ զրույցում բացատրեց անձնագրային ու վիզաների բաժնի պետ, փոխգնդապետ Գարիկ Միրզոյանը:

Եթե Հայաստանում սահմանն երկու ուղղություններով հատած քաղաքացիների տարբերությունների հաշվառմամբ են որոշում արտագաղթածների քանակը, ապա Արցախում դա հնարավոր չէ իրականացնել:

ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր Վահան Բադասյանը համաձայն է, որ միգրացիայի վերլուծումն արձնագրային բաժնի հարց չէ, որովհետև ոչ բոլոր մեկնող-գնացողներն են հաշվառվում.«Անձնագրային բաժինը չի կարող իմանալ, դա պետք է իմանան վիճակագրական ծառայությունն ու տեղական ինքկառավարման մարմինները: Շատ գնացողներ հաշվառումից դուրս չեն գալիս, քանի որ հիմնականում գնում են արտագնա սեզոնային աշխատանքի»:

Ինչևիցե, անդրադառնանք համեմատաբար թարմ տվյալներին: 2012-ին հանրապետությունում պաշտոնապես հաշվառված եկողների թիվը կազմել է 907, մեկնողներինը՝ 574: 907-ից 850-ը ՀՀ-ից է եկել, 574-ից 538-ը ՀՀ է մեկնել:
Նրանք հիմնականում հաստատվում են Երևանում և երևանամերձ արվարձաններում:
Բադասյանն, այնուամենայնիվ, գտնում է, որ Արցախից մեկնածներն ավելի մեծ թիվ են կազմում. «Եթե ամեն մեկը նայի իր շրջապատին՝ կհամոզվի դրա մեջ: Արտագաղթը կարելի է նույնիսկ ազգային անվտանգության հարց դարձնել: Առաջիկայում առաջարկելու եմ արտագաղթի վերաբերյալ լսումներ կազմակերպել»:

Սակայն չպետք է մոռանալ, որ պատերազմից հետո Արցախը ազատագրված տարածքներում վերաբնակեցման ծրագիր է իրականացնում: Քաշաթաղի շրջանի վերաբնակեցման վարչության պետ Ռոբերտ Մաթևոսյանի՝ «Անալիտիկոնին» հաղորդած տվյալներով՝ ներկայումս շրջանում 10 038 մարդ է բնակվում: Իսկ Շահումյանի շրջանում, 2011 թվականի տվյալներով, 2900 մարդ: Ըստ Շահումյանի բնակիչ Ալեքսանդր Քանանյանի՝ իրականում շուրջ 2200-2500 հոգի բնակվելիս կլինի. «Պաշտոնական վիճակագրությունը ներառում է նաև նախորդ տարիների ընթացքում տարածքում հաշվառված և հետագայում այն լքած անձանց ևս»:

Պաշտոնական տվյալներով՝ 2012-ին ԼՂՀ տեղափոխված 414 վերաբնակչի համար օրենսդրությամբ սահմանված արտոնությունների տրամադրման նպատակով ծախսվել է 42 մլն 136 հազար դրամ: Ստացվում է՝ 2012 թվականին Ղարաբաղ եկածների 45, 64 տոկոսը վերաբնակիչներ են՝ վերաբնակչի կարգավիճակ են ստացել:

Միգուցե վերաբնակեցմա՞ն շնորհիվ է եկողների թիվը ավելի մեծ, քան գնացողներինը

«Քաշաթաղի շրջանում մի քանի սիրիահայ ընտանիքներ հաստատվել են, բայց գնացողներն էլ են շատ, հատկապես՝ երիտասարդությունը: Մարդիկ իրենց ապագան չեն կապում Արցախի հետ»,- ասում է Բադասյանը:

Մինչ սիրիական պատերազմն ու պատերազմի ընթացքում Քաշաթաղի շրջանում սիրիահայ 28 ընտանիք է հաստատվել՝ 74 հոգի:

«Երևի սիրիահայերի թիվը կավելանա նոր բնակարաններ կառուցելուց հետո»,- ասում է Ռոբերտ Մաթևոսյանը:

«Ազատ Հայրենիք» կուսակցության պատվերով Ահարոն Ադիբեկյանի՝ անցած տարվա մայիսին անցկացրած սոցիոլոգիական հետազոտության տվյալները տարբերվում են պաշտոնական վիճակագրությունից։ Ըստ հետազոտության՝ Արցախ ամեն տարի մոտավորապես 500-600 քաղաքացի է գալիս: Հարցին, թե ինչ մեթոդաբանությամբ է նման տվյալներ ստացել, սոցիոլոգը պատասխանել է. «Գոյություն ունի վիճակագրություն՝ 2007-ին ապրում էր մոտ 140 հազար մարդ, 5 տարի հետո՝ 145 հազար, հետևաբար տարեկան աճը՝ 1.000 հոգի։ Բայց դա գրանցվածներն են, իսկ իրականում կա արտագաղթ՝ դեպի Հայաստան և այլուր»:

Պետք է նշել, որ, այնուամենայնիվ, Արցախից Հայաստանի պես արտագաղթ չի նկատվում, համենայն դեպս՝ «անզեն» աչքով:

Ինչի՞ շնորհիվ են արտագաղթի տեպմերն Արցախում ավելի նվազ, քան Հայաստանում

Քաղաքական վերլուծաբան, «Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահ Հայկ Խանումյանն առաջին հերթին դա պայամանավորում է ավելի շատ աշխատանքային հնարավորություններով և հուսահատության ավելի ցածր տոկոսով: Ըստ նրա՝ Հայաստանում քաղաքական համակարգի դեգրադացիա ու հասարակական կյանքի հսկայական արժեզրկում կա, ինչը արատագաղթի տրամադրությունների է հանգեցնում նաև տնտեսապես կայուն շերտերի մոտ. «Հայաստանում անարդարության մակարդակը և անարդարության զգացումը բավականին բարձր են»:

Այս առումով նա Արցախում հուսահատության աստիճանն ավելի ցածր է համարում, «ինչը պայմանավորված է իշխանությունների ավելի բարձր լեգիտիմությամբ, քան այն կա Հայաստանում, և այստեղ իշխանությունների ունեցած ավանդական դերով»:

«Երբ հասարակությունը ավելի բարձր է գնահատում իշխանություններին և, հետևաբար, նրանց կողմից արվող ապօրինություններն ավելի շատ է մատերի արանքով ընդունում, ինչն այդպես չէ Հայաստանում, որտեղ բավականին լայն զանգված կա, որ պայքարում է իրավական պետության, քաղաքացիական հասարակության որոշումների վրա ազդեցություն ունենալու համար»,- շարունակում է Խանումյանը, ավելացնելով, որ այդ խմբերը, հաջողության չհասնելով, մեծ հուսահատության ալիք են բարձացնում կամ իրենք են հուսահատվում:

Հայաստանի երիտասարդության ազգային զեկույցի համաձայն՝ հարցված երիտասարդների 78.5 տոկոսը հնարավորության դեպքում տարբեր նպատակներով կմեկներ Հայաստանից, իսկ 36.8 տոկոսը՝ կմեկներ ընդմիշտ: Հարցվածների 48 տոկոսը կարտագաղթի, որովհետև համարում է, որ արտերկրում աշխատանք գտնելը ավելի դյուրին է: 42 տոկոսը համարում է, որ արտերկում աշխատավարձերն ավելի բարձր են, 12 տոկոսը՝ արտեկրում մարդու իրավունքների խախտում չի լինում, 4,5 տոկոսը՝ հոգեբանական մթնոլորտի պատճառով, 3 տոկոսը՝ ներկա քաղաքական իրավիճակի պատճառով:

Կա նաև երկրորդ գործոնը՝ տնտեսականը

«Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահը բացատրում է, որ բնակչության թվի հետ համեմատ բավականին աշխատատեղեր կան Ղարաբաղում, և գործազրկության հարցը մեծ չէ, ինչպես Հայաստանում. «Այստեղ քաղաքացիները թեև փոքր, բայց եկամուտներ վաստակելու տարբերակներ ունեն: Դա հիմնականում ուժային կառույցներն են, որտեղ համեմատաբար բարձր աշխատավարձեր են տրվում: Արցախը բավականին բյուրոկրատացված երկիր է, և բազմաթիվ քաղաքացիներ իրենց եկամուտները ստանում են պետական բյուջեից»:
Պաշտոնական վիճակագրության համաձայն՝ զբաղվածների տեսակարար մասը՝ 20,2 տոկոսը, կառավարման և պաշտպանության ոլորտում են ընդգրկված, կրթության ոլորտում՝ 19,1 տոկոսը, արդյունաբերության՝ 11,5 տոկոսը:

«Երբ բնակչության մեծ մասը կամ զգալի մասը ներգրավված են պետական բյուջեից ֆինանսավորվող աշխատանքներում, փաստորեն ազգային հարստության ավելացմանը չեն մասնակցում: Մինչդեռ մարդկանց ներուժը կարող էր օգտագործվել արտադրական ձեռնարկութուններում կամ առևտրային կազմակերպություններում, քանի որ նրանք ունեն լավ մարկետոլոգների ու մենեջերների, տարբեր որակավորված մասնագետների կարիք: Արցախում պետական բյուջեն, փաստորեն, բախշվում է քաղաքացիների միջև՝ զսպելով նրանց դժգոհությունների աճը, այսպիսով նաև՝ տեղափոխվելու ցանկությունը»:

Խանումյանը սա արատավոր համակարգ է համարում, համակարգ, որը գոյատևում է Հայաստանից տրվող միջպետական վարկով. «Տնտեսության նման կառուցվածքը պայթունավտանգ է, և սուբսիդիայի բացակայության պայմաններում կարող է լինել սոցիալական լուրջ պայթյուն»:

Նաև տարատեսակ ներդումներն են զսպում արտագաղթի հնարավորությունը կամ ցանկությունը: Մասնավորապես՝ Դրմբոնը և մերձակա գյուղերը։ Ըստ նրա, մարդիկ աշխատելով լեռնահանքարդյունաբերության ոլորտում, հնարավորություն ունեն թեկուզ փոքր եկամուտներով պահպանել իրենց գոյությունը կամ սպառողական նվազագույն խնդիները լուծել:

Ստեփանակերտիզացիա

Արցախում խնդիր է ուրբանիզացիան, բնակչության մոտ 36,9 տոկոսը (եթե ոչ ավելին) կենտրոնացած է մայրաքաղքում:

Ըստ Խանումյանի՝ Ստեփանակերտը դարձել է լուրջ չարիք շրջանների և գյուղական բնակչության համար. «Որևէ հատվածում բնակչության կենտրոնացումը առաջացնում է լուրջ տնտեսական ու անվտանգության հետ կապված խնդիրներ: Լավագույն տարբերակն է Ստեփանակերտի բնակչության աճի դադարեցումն ու դրա փոխարեն շրջկենտրոնների բնակչության աճը, առնվազն 10 հազարանոց շրջկենտրոնների կարիք ունենք: Ընդհանրապես, հզոր է այն ազգային պետությունը, որի բնակչությունը հնարավորինս հավասարապես է բաշխված: Սա միգուցե և երազանք է, բայց պետք է դառնա պետական քաղաքականության հիմք, այլապես կանգնելու ենք լուրջ խնդիրների առջև»:

Իսկ ինչ վերաբերում է գյուղաբնակներին, ապա, ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր Վահան Բադասյանի կարծիքով, նրանք հիմնականում հակված են հեռանալու, բայց հիմնականում արտագնա սեզոնային աշխատանքի ակնկալիքով:

Կարծիք կա, որ արտագաղթը ֆինանսական իրավիճակի բարելավման առումով դրական ազդեցություն է ունենում ընտանիքների և, ըստ այդմ, նաև համայնքների վրա: Բադասյանը սա անհեթեություն է համարում. «Մարդ, վերջիվերջո, հոգնում է սեզոնային աշխատանքից, մեկնելուց ու վերադառնալուց և արդյունքում ընտանիքով տեղափոխվում է Ռուսաստան»:

Ո՞րն է արտագաղթի խնդրի լուծումը

Հետազոտություները ցույց են տալիս, որ Հայաստանից արտագաղթի հիմնական պատճառներն են գործազրկությունն ու ցածր աշխատավարձը: Մարդու իրավունքների խախտման պատճառը նշել է հարցվածների 12 տոկոսը, 4.5-ը՝ հոգեբանական մթնոլորտը, 3 տոկոսը՝ ներկա քաղաքական իրավիճակը: [1]

Արցախում աշխատուժի պակաս կա, այդ բացը որոշ չափով լրացվում է Հայաստանի քաղաքացիներով: «Գյուղատնտեսության, շինարարության ոլորտում տղամարդու աշխատուժ է հարկավոր: Անհնար է, որ տղամարդու աշխատանք փնտրես ու չգտնես»,- ժամանակին ասել էր ԼՂՀ վարչապետ Արա Հարությունյանը: [2]

«Աշխատուժի պակասը չի նշանակում, որ արտագաղթ չկա, միգուցե Արցախում քիչ բնակիչ կա ու դրա համա՞ր են գալիս Հայաստանից»,- հարցիս հարցով է պատասխանում Հայկ Խանումյանը:

2013թ. փետրվարի 1-ի դրությամբ ԼՂՀ զբաղվածության պետական մարմիններում գրանցված աշխատանք փնտրող անձանց թվաքանակը կազմել է 3186 մարդ, որոնցից 3036-ը` կանայք:

Խանումյանը տնտեսական աճն է արտագաղթի կասեցման բանալի համարում, «իսկ ավելի լայն առումով, բնականաբար, արդարության զգացումի առկայությունն է կարևոր, որպեսզի մարդը չլքի իր հայրենիքը և փորձի պայքարել ավելի լավ կյանքի համար»:

«Կարևորը՝ մարդ տեսնի, որ անվտանգությունն ամուր ձեռքերում է, ամենակարևորը՝ սոցիալական արդարության սկզբունքները վերահաստատվեն, արդարություն, որի բացակայության պատճառով մարդիկ իրենց ապագան չեն կապում Արցախի հետ»,- եզրահանգում է Վահան Բադասյանը:

1 http://www.vestikavkaza.ru/news/Aleksandr-Iskandaryan-emigratsiyu-iz-Armenii-ostanovyat-tolko-novye-rabochie-mesta.html

2 http://archive.ankakh.com/2012/04/198638/

Նմանատիպ  նյութեր

Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ հուշագիր է ստորագրվել

Հայաստան-Հունաստան-Կիպրոս եռակողմ հուշագիր է ստորագրվել

June 2022

Հունիսի 24-ին Աթենքում Հայաստանի, Հունաստանի և Կիպրոսի միջև ստորագրվել է սփյուռքի հարցերի շուրջ եռակողմ համագործակցության հուշագիր: Հուշագիրը ստորագրել են ՀՀ...

Կարդալ ավելին

Մեդիայի թափանցիկությունը որակի տարբերանշան դեռ չի ընկալվում

April 2022

Մեդիայի թափանցիկությունը որակի տարբերանշան դեռ չի ընկալվում   Լաուրա ԲԱՂԴԱՍԱՐՅԱՆ «Ռեգիոն» հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Երևան   Հայաստանում այսօր լսարաններն ունեն...

Կարդալ ավելին

Տեղեկատվական ոլորտի կարգավորումն ու «փափուկ ուժի» խնդիրը

April 2022

Մեր խառնակ ժամանակներում, երբ փլուզվում է հին աշխարհակարգը, իսկ նորն էլ դեռ չի ստեղծվել, այնպիսի փոքր երկրների համար, ինչպիսին Հայաստանն...

Կարդալ ավելին
Հայաստանում խոսքի ազատության վիճակի և լրագրողների ու ԶԼՄ-ների իրավունքների խախտումների մասին 2021թ. տարեկան զեկույց

Հայաստանում խոսքի ազատության վիճակի և լրագրողների ու ԶԼՄ-ների իրավունքների խախտումների մասին 2021թ. տարեկան զեկույց

April 2022

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտե 2021 թվականը լրատվամիջոցների գործունեության համար չափազանց բարդ տարի էր։ Դա պայմանավորված էր հետպատերազմյան Հայաստանում հասարակական-քաղաքական խոր...

Կարդալ ավելին

Մեր մասին

Հանդես` մտածող և ոչ անտարբեր մարդկանց համար

Պարբերականներ

  • Հունաստանի և Թուրքիայի հակամարտությունը կարող է տեղափոխվել նոր՝ ավելի սուր փուլ
  • Պատերազմի և խաղաղության անկանխատեսելի շղթան ու կովկասյան օղակը
  • Թուրքիա-Հունաստան․ երրորդ վճռական բախմանն ընդառա՞ջ

Հետադարձ կապ

+374-479-42693

[email protected]

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.

  • Գլխավոր
  • Արխիվ
    • Արխիվ(2009-2011)
  • Հետադարձ կապ
  • Մեր մասին
  • Հրապարակումներ
    • Խմբագրական
    • Հոդվածներ
    • Արտատպություն
  • Խմբագրի ընտրանի
  • Armenian

© All rights reserved 2022 | The Analyticon.