Հարցազրույց՝ Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմի առաջնորդ
Պարգեւ արքեպիսկոպոս ՄԱՐՏԻՐՈՍՅԱՆԻ հետ
-Սրբազան հայր, Շուշիի ազատագրումից ուղիղ քսան տարի անց ի՞նչ կարեւոր ձեռքբերումներ կարող ենք արձանագրել քաղաքի հոգեւոր կյանքում:
-Նախ, ունենք երկու վերանորոգված եկեղեցիներ՝ իրենց երիցատներով: Ունենք նաեւ երիտասարդական կենտրոն Ամենափրկիչ եկեղեցու դիմաց՝ իր կահավորված ու վերանորոգված սրահով, որտեղ շուտով պետք է սկսվեն նաեւ համակարգչային դասընթացները երիտասարդների համար: Երիտասարդների հավաքներ տեղի կունենան՝ քարոզչական, դաստիարակչական: Երկու քահանա են գործում երկու եկեղեցիներում: Արդեն ընդգրկել ենք նաեւ պատանիների ու ցածր դասարանի աշակերտների: Պետք է ասեմ, որ այս տարվա Սուրբ Զատիկն աննախընթաց էր. ամբողջ Արցախի եկեղեցիները մարդկանցով լեփ-լեցուն էին, ինչպես նաեւ Շուշիում: Կամաց-կամաց առաջ ենք գնում: Ես կարող եմ նաեւ այլ բան մատնանշել. պատկերացրեք մենք այսօր ազատագրված Շուշիում եւ ընդհանրապես Արցախում ունենք 20 տարեկան երիտասարդներ, ովքեր ծնվել եւ հասակ են առել անկախության պայմաններում: Սա, կարծում եմ, մեր հանրապետության լավագույն եւ կարեւորագույն ձեռքբերումն է` նոր որակի սերունդը:
-Անզեն աչքով էլ նկատելի է հավատացյալների թվի աճը, սակայն այն, որ դա այնքան էլ միանշանակ երեւույթ չէ, վկայում է վերջին տարիներին հայ հանրությունում «հոգեւոր ճգնաժամի» թեմային հաճախակի անդրադարձը: Որքանո՞վ են այս երկու երեւույթները` հավատացյալների թվի աճ եւ հոգեւոր ճգնաժամ, համատեղելի:
-Հոգեւոր ճգնաժա՞մ: Չկա այդպիսի հասկացողություն: Շինծու բան է դա: Հոգեւոր ճգնաժամը կնշանակի, որ եկեղեցիներդ քանդում են, ու ժողովուրդը չի գալիս եկեղեցի: Դա է ճգնաժամը: Հայաստանում եւ Արցախում, ընդհակառակը, հավատքն աստիճանաբար վերելք է ապրում: Հոգեւոր ճգնաժամ եղել է 30-ական, 40-ական, 50-ական, 60-ական թվականներին, հիմա ճիշտ հակառակն է:
-Մարդու հոգին հրճվում է` նայելով Ղազանչեցոց եկեղեցու փառահեղ տեսքին, սակայն անմիջապես տխրում ես` տեսնելով եկեղեցու շուրջ խմբվող մուրացիկ ու խեղճուկրակ մարդկանց: Որքանո՞վ են իրար հարիր այս երկու պատկերները: Ըստ Ձեզ, ինչպիսի՞ն պիտի լինի եկեղեցու առաքելությունը հանրային ու սոցիալական ոլորտում:
-Առաջներում կար մի մուրացկան կին՝ գալիս-գնում էր, հիմա չկա: Սիսիանցի կին էր, բայց 1-1.5 տարի է` չեմ տեսնում նրան: Նա պրոֆեսիոնալ դրամ հավաքող էր, այլ ոչ թե մուրացկան: Ինչ վերաբերում է եկեղեցու առաքելությանը, ապա ասեմ, որ եկեղեցու առաքելությունը միշտ կա եւ կմնա նույնը՝ դա Ավետարանը քարոզել եւ ժողովրդին ուղղորդելն է դեպի փրկության ճանապարհը, բարձրացնել նրա բարոյական մակարդակը: Դա հավերժ գաղափար է, եւ այդ առաքելությունը միշտ էլ մնալու է նույնը: Այլ բան է, որ եկեղեցին երբեմն կարողանում է օգտակար լինել սոցիալական ոլորտում, երբեմն օգնում է սոցիալապես անապահով մարդկանց, որբերին, կույրերին` որքան հնարավորություն է ունենում: Դա արդեն թեմի կարողությունից է կախված:
-Ո՞րն եք համարում մեր հոգեւոր անվտանգությանը ամենամեծ սպառնալիքը:
-Ազգը պետք է լինի միաբան՝ դա մեր անվտանգության երաշխիքն է բոլոր առումներով, պիտի ունենա բարձր բարոյական մակարդակ, ազգը պետք է հավատով Աստծու հետ կապված լինի: Սրանք մեր երաշխիքներն են հոգեւոր անվտանգության, որոնցից բխում են քաղաքական, մշակութային, ֆիզիկական, ռազմական, տնտեսական անվտանգությունները:
-Վերջին շրջանում երկրի անվտանգության թեմայով քննարկումներում շատ է խոսվում աղանդավորների ակտիվության մասին: Որքանո՞վ է նրանց գործունեությունը վտանգ ներկայացնում:
-Նույնիսկ եթե երկրում մեկ աղանդավոր կա` դա արդեն հոգեւոր անվտանգության խնդիր է: Մենք փաստորեն ունենք մի մոլորված հոգի: Դա արդեն նշանակում է, որ խոցելի ենք, ցավոք սրտի:
-Մենք ապրում ենք նոր տեխնոլոգիաների դարում, ինչից անմասն չի կարող մնալ նաեւ եկեղեցին: Հայտնվում են եկեղեցական կայքեր եւ այլ առցանց նախաձեռնություններ, որոնց նպատակը հանրությանը մոտեցնելն է հոգեւորականին: Հայ առաքելական եկեղեցու Արցախի թեմը որքանո՞վ է կարեւորում այս նորամուծությունը:
-Ամեն թեմ ունի իր կայքը, որի միջոցով իրեն ներկայացնում է աշխարհին, պետք է էլեկտրոնային հասցե ունենա, որով կարող են նաեւ կապվել նրա հետ, բայց այդքանով պետք է բավարարվել: Ցանկացած եկեղեցական պիտի օգտվի համացանցից, տեղեկություններ ունենա, բազմաթիվ գրականություն կա, որոնցից երբեմն ձրի կարելի է օգտվել եւ այլն: Այսինքն` արդի տեխնոլոգիայից եկեղեցին չպիտի ետ մնա: Մեր բոլոր քահանաներն ու սարկավագները տիրապետում են համակարգչին, օգտվում են:
-Չե՞ք գտնում, որ համացանցի միջոցով էլ կարելի է քարոզել:
-Բոլոր միջոցներն էլ կարելի է օգտագործել, դա բնական է եւ պետք է: Ասենք` հոդվածներ են տպագրում, երբեմն մարդիկ սկայպով կարող են խոսել, նամակագրություն կարող է լինել, բայց կենդանի քարոզը դեմ առ դեմ ոչնչով չես կարող փոխարինել: Դու չես կարող համացանցի միջոցով ապաշխարհել: Չափ ու սահմաններ կան որոշակի: Համացանցի միջոցով կարող ես հրավիրել մարդկանց, տոների մասին բացատրություն տալ, խորհուրդների եւ ծեսերի նշանակության մասին խոսել: Այս տեսակետից ինչպես թերթն ենք օգտագործում, հեռուստատեսությունն ու ռադիոն, այդպես էլ կարելի է համացանցն օգտագործել: Մենք աստիճանաբար փորձում ենք ակտիվանալ: Վերջին 2-3 տարում մեր առաջին քայլերն ենք անում, բայց պետք է ավելի ակտիվ լինել:
-Շուշիում կան նաեւ մահմեդական կրոնական հուշարձաններ: Ինչպիսի՞ն եք տեսնում դրանց հետագա ճակատագիրը:
-Գիտեք, ի տարբերություն այլոց` մենք բարբարոս չենք, մենք մշակութային, կրոնական կոթողներ չենք քանդում: Համենայնդեպս, մենք պահում ենք դրանք: Թեմն այդքան միջոց չունի, որ դրանք վերանորոգենք, բայց ընդհանրապես մշակութային կոթողները պետք է պահպանել, դա բնական բան է:
