Ջոն Մակլաֆլին (John McLaughlin)
The New York Times
Վերջին անգամ Ռուսաստանում եղել եմ հոկտեմբերին, և իմ այցի նպատակը ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների ուսումնասիրությունն էր: Ետ վերադարձա նախագահ Թրամփի ընտրվելուց առաջ` հասկանալով, որ հարաբերությունները սարսափելի վիճակում են գտնվում և շարունակական անկում են ապրում, ինչին ականատես ենք նաև այսօր: Ռուսաստանն՝ ի պատասխան Կոնգրեսի կողմից առաջ քաշած նոր պատժամիջոցների, որոնք նախորդ շաբաթ ստորագրվեց նախագահ Թրամփի կողմից, պահանջեց 755 հոգով կրճատել ամերիկյան դիվանագիտական կորպուսի աշխատակիցների քանակը:Հոկտեմբերյան այդ այցելությունը և դրան հաջորդող իրադարձությունները մի շարք կարևոր հարցեր բարձրացրեցին. ի՞նչ է ցանկանում Միացյալ Նահանգները, մինչ ո՞ւր է պատրաստ հարաբերությունները տանել, ո՞րն է անընդունելի կետերի վերաբերյալ մեր տեսլականը: Եվ նույնիսկ հիմա, երբ Թրամփի վարչակարգն արդեն կես տարի է լիազորություններն իր ձեռքում է պահում, այդ հարցերի պատասխանները դեռևս չկան:
Հոկտեմբերի 7-ին՝ իմ այցից մեկ շաբաթ առաջ, Զեյմս Քլեփերը, ով այն ժամանակ ազգային հետախուզական ծառայության ղեկավարն էր, և Ազգային անվտանգության հարցերով նախարարությունը, հրապարակեցին ԱՄՆ-ի առաջին պաշտոնական հայտարարությունն այն մասին, որ Ռուսաստանը միջամտում է մեր ընտրություններին:
Երբ ես և իմ գործընկերները խնդրեցինք Կրեմլի և ԱԳՆ-ի պաշտոնյաներին մեկնաբանել ասվածը, նրանք, ինչպես և սպասելի էր, կտրականապես հերքեցին: Մտան կրեմլյան հռետորության մեջ և սկսեցին ԱՄՆ-ին մեղադրել ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում առկա յուրաքանչյուր խնդրի համար: Ռուսները դատապարտեցին Բալկաններում և Լիբիայում ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման քաղաքականությունը, նախկին ԽՍՀՄ երկրներում և Սիրիայում ժողովրդավարության խթանումն ու տարածումը և այլն:
Ի լրումն այդ ամենի՝ ռուսական պետական վերահսկողության տակ գտնվող լրատվամիջոցներն ակտիվորեն շրջանառում էին հնարավոր պատերազմի մասին լուրեր: Եթե Հիլարի Քլինթոնն ընտրվեր, Ռուսաստանն ու ԱՄՆ-ն կհայտնվեին պատերազմի նախաշեմին, և Ռուսաստանը մտադիր էր ատոմային ապաստարաններ նախապատրաստել: Այո՛, նրանք հենց այդպես էին տրամադրված:
Այս ամենն ինձ հիշեցնում է դաս, որը քաղել էի ավելի վաղ ռուսների հետ գործ ունենալու ժամանակ. նրանք միշտ գիտեն ինչ են ցանկանում, և գերադասելի է ինքներդ հստակեցնեք, թե ինչ եք կամենում, հակառակ դեպքում նրանք ձեզ կօգնեն: Եվ մերօրյա Ռուսաստանում կարևորագույն հարց է, թե ինչ է ցանկանում Վլադիմիր Պուտինը, քանի որ բոլոր գլխավոր հարցերում նրա կամքն է :
Այդ նպատակները բավականին հստակ են՝ հարևանների վրա ծանրակշիռ ազդեցություն, եվրոպական ինստիտուտների, ինչպիսին են ԵՄ-ն և ՆԱՏՕ-ն, թուլացում, և գերտերությանը հարիր ազդեցություն այնպիսի առանցքային տարածաշրջաններում, ինչպիսին Մերձավոր Արևելքն է: Ներողություն արտահայտությանս համար՝ սակայն սա Ռուսաստանը կրկին հզոր դարձնելու մասին է:
Արդ՝ ի՞նչ ենք մենք ցանկանում: Անշուշտ, մենք չենք կարող զիջել Ռուսաստանին և թույլ տալ ռուսներին գործել ըստ իրենց ցանկության. խոսքը վերաբերում է թե՛ ամերիկյան ընտրություններին նրանց մասնակցությանը, թե՛ անկախ պետությունների սահմանների խախտմանը: Այդ պետությունները հույս ունեն, որ կապահովենք այն միջազգային համաձայնագրերի կատարումը, որոնք ստորագրել ենք և՛ մենք, և՛ իրենք: Բայց և այնպես՝ մենք պետք է խուսափենք գործ ունենալ մի երկրի հետ, որի միջուկային զենք օգտագործելու պատրաստակամությունն ավելի մեծ է, քան մերը:
Բացի այդ, չպետք է թակարդի մեջ ընկնենք, մտածելով, որ սա պարզապես նոր Սառը պատերազմ է, և այնուհետ սկսենք գործել բնազդներով, որոնք ձեռք էինք բերել նախկինում: Սառը պատերազմն ավելի պարզ էր, երկու տրամագծորեն իրար հակառակ գաղափարախոսությունների՝ սևի ու սպիտակի գլոբալ պայքար, որոնցից մեկը դատապարտված էր անհետացման: Նրանց գաղափարախոսությունը ոչնչացավ: Նրանք կորցրեցին իրենց երկիրը, կայսրությունն ու կոմունիստական տնտեսական համակարգը: Այդ պայքարը նման էր շաշկիի , իսկ հիմա շախմատ է:
Ռուսաստանի հետ ներկա բախումը չի կարող լինել լիակատար հաղթանակ առանց երկրորդ արարի, քանի որ, ի տարբերություն ԽՍՀՄ-ի, Ռուսաստանը ոչ մի տեղ չի անհետանա: Այդ պատճառով Մոսկվայի հետ մեր ռազմվարությունը պետք է ուղղված լինի հստակ սահմաններ գծելու քաղաքականությանը:
Չենք կարող ստիպել, որ Ռուսաստանն իր սահմանների մոտ ողջունի ՆԱՏՕ-ին, սակայն մենք կարող ենք աշխատել դաշինքի միասնության ամրապնդման և զսպման քաղաքականության ուղղությամբ: Մենք կարող ենք հակազդել ռուսական դիվանագիտությանը, որն ուղղված է դաշինքի տատանվող անդամներին, և հիմնվենք այնպիսի միջոցների վրա, ինչպիսին, օրինակ, Բալթյան երկրներում և Լեհաստանում ՆԱՏՕ-ի ուժերի տեղակայումն է: Նման քայլերը Ռուսաստանի վրա ճնշում գործադրելու լավ միջոցներ են:
Մենք չենք կարող ստիպել Ռուսաստանին հրաժարվել լրտեսության սովորույթից, որը սկիզբ առնում է դեռևս ցարական ժամանակներից: Սակայն մենք կարող ենք ուժեղացնել մեր հակալրտեսական կարողությունները: Անչափ կարևոր է եվրոպական շատ կառավարությունների համանմանությամբ սկսել համակարգային աշխատանքն ընդդեմ ռուսական կեղծ նորությունների, որով փորձում են լցնել մեր քաղաքացիների գլուխները:
Մենք չենք կարող փոխել աշխարհագրությունը կամ ստիպել Ռուսաստանին ուշադրություն չդարձնել հարևան տարածաշրջանների վրա, որոնց հետ ունեն խորը առևտրային և մշակութային հարաբերություններ: Սակայն մենք կարող են շարունակել պատժել Ռուսաստանին տարածքների բռնագրավման կամ հարևան երկրների թուլացման և արտաքին հնարավորությունների սահմանափակմանն ուղղված ազդեցության թաքնված օպերացիաներ իրականացնելու համար: ԱՄՆ-ն կարող է Ուկրաինային տրամադրել ավելի կատարելագործված պաշտպանողական զենքեր` պաշտպանվելու ռուսական հարձակումներից: Կարող ենք հետագայում էլ ուժեղացնել ճնշումը Ռուսաստանի վրա, ինչպես արեց Կոնգրեսը` առաջարկելով մտցնել լրացուցիչ պատժամիջոցներ:
Սակայն չենք կարոզ զսպել այլ երկրներում արկածների դիմելու պարոն Պուտինի ձգտումները, ինչպես, օրինակ, դա եղավ Սիրիայում: Եթե Թրամփի վարչակարգը կարողանա երբևէ ուշքի գալ, մեր գործողությունները կարող ենք ուղղել մեծ կարևորություն ունեցող տարածաշրջաններում ԱՄՆ գերակայությունը վերականգնելուն: Այն բավականին թուլացել էր Օբամայի վարչակարգի օրոք, ով զգուշավոր քաղաքականություն էր վարում, և որից գրեթե զրկվել ենք Թրամփի նկատմամբ վստահության ցածր մակարդակի և Սպիտակ տանը տիրող քաոսի պատճառով: ԱՄՆ-ն կորցնում է իր գերիշխանությունը, սակայն դեռ վաղ է հանձնվել:
Ինչ վերաբերում է Ռուսաստանի ներքին փոփոխություններին, ապա Ուկրաինայի Գերագույն Ռադայի անդամներից ինձ Կիևում ահա թե ինչ ասաց. «Ուկրաինան միակն է նախկին խորհրդային պետություններից, որը կարող է փոխել Ռուսաստանին»:
Նա նկատի ուներ, որ ռուսները Ուկրաինան համարում են պատմական սլավոնական պետության օրրանը (իններորդ դար), և ուկրաինացիներին դիտարկում են որպես իրենց ամենամոտ ազգակիցներ: Եթե Ուկրաինան կարողանար հաղթահարել էնդեմիկ կոռուպցիան և դառնար ծաղկուն ժողովրդավարական պետություն, ապա դա խթան կլիներ Ռուսաստանում ևս նմանատիպ պետություն կառուցելու համար: Ուկրաինային օգնելը մեր ամենահեռանկարային ռազմավարությունն է, որից էլ վախենում է պարոն Պուտինը: Հենց այդ պատճառով էլ նա ներխուժեց Ուկրաինա:
Այլ խոսքերով՝ այսօրվա խնդիրը ոչ թե նորից Ռուսաստանի կործանում է, ինչպես ԽՍՀՄ փլուզման ժամանակ էր, այլ Ռուսաստանի վերածնունդն է, որպեսզի նրա արատավոր հակումները զսպվեն: Հարկ է, որ ԱՄՆ-ն հաստատակամություն ցուցաբերի իր համար առանցքային հարցերում: Պետք է հնարավորություններ ստեղծվեն խթանելու այն ռուսաստանիցների գործունեությունը, որոնք ձգտում են ինտեգրվել միջազգային համակարգին: Եվ միաժամանակ զգուշություն պահպանել այն ոլորտներում, որտեղ ռուս-ամերիկյան շահերը համընկնում են, որպեսզի գոնե սահմանափակ համագործակցությունը պահպանվի:
Հատուկ «Անալիտիկոնի» համար անգլերենից թարգմանեց Աննա Բարսեղյանը
Ռուսերեն՝ ИНОСМИ.РУ
