«Մենք՝ ադրբեջանցիներս, Քվեմո Քարթլիում 80%-ից շատ ենք: Մենք արժանի ենք մեր թեկնածուին»
.jpg)
378 ձայն 307-ի դիմաց: Այսպիսի արդյունքով ընդդիմադիր «Ազգային շարժման» մեծամասնական թեկնածու Ահմեդ Իմամկուլիևը հաղթեց իշանության ներկայացուցչին հոկտեմբերի 22-ին Մառնեուլի Կիզիլաջլո գյուղում կրկին կայացած ընտրություններին: Իմամկուլիևին մի քանի ձայն էր պակասում առաջին փուլում հաղթելու համար: Այժմ պետք է երկրորդ փուլ անցկացվի, որը կկայանա հոկտեմբերի 30-ին:
Սակայն նախադեպ ստեղծվեց. այն տարածաշրջանում, որտեղ 25 տարի շարունակ միշտ և անվիճելիորեն իշանությունները կամ իշխանամետ թեկնածուն էր հաղթում, առաջին անգամ ընդդիմադիր թեկնածուն ավելի շատ ձայն հավաքեց, քան իշխանության թեկնածուն: Ինչպե՞ս դա եղավ: Փոփոխությունների ժամանա՞կն է:
Քարերի նետում ընտրությունների փոխարեն
Մառնելուլի Կիզիլաջլո գյուղը Թբիլիսիից 45 կմ հեռավորության վրա է գտնվում: Այն արդեն երկու շաբաթից ավել է վրացական ԶԼՄ-ների ուշադրության կենտրոնում է, քանի որ 2016թ-ի խորհրդարանական ընտրությունների ամենաթեժ կետն էր դարձել:
Հեկտեմբերի 8-ին քվեարկությունն այստեղ քարեր նետելով էր զուգակցվում: Իրավիճակն այնքան սրվեց, որ գյուղացիները ստիպված էին հատուկջոկատայինների կանչել: Արդյունքում իրավապահ մարմինների աշխատակիցներն անկարգությունների 6 մասնակից ձերբակալեցին: Նրանք բոլորն ընդդիմադիր «Ազգային շարժման» մասնակիցներ էին:
Հիմնականում էթնիկ ադրբեջանցիներով բնակեցված գյուղից, որն ավանդաբար քաղաքականապես բավականին պասիվ է, նման դիմադրություն ոչ ոք չէր սպասում:
Ինքն Իմամկուլիևն իր հաջողությունը բացատրում է ճիշտ պլանավորած նախընտրական քարոզարշավով: Սակայն մառնեուլցիների հետ շփվելիս ենթադրություն է առաջանում, որ դրա պատճառները շատ ավելի խորն են:
Ադրբեջանցիները քաղաքականությունում արդար ներկայացուցչություն են ուզում
Աբաս Աբասովն արդեն 5-րդ տարին է՝ Մառնելուլում տաքսու վարորդ է աշխատում: Ամեն օր նա մի քանի անգամ պտտվում է շրջանում՝ 10-15 հաճախորդների ծառայություն մատուցելով: Ինչպես և ցանկացած տաքսու վարորդ, Աբասովը պատրաստակամ է քաղաքականության մասին խոսել: Նրա խոսքով, վերջին տարիներին շրջանում կուտակված կենցաղային հարցերին զուգահեռ տեղի բնակչության դժգոհությունն է առաջացրել այն, որ իշխանույթուններն առաջադրել են ոչ թե ադրբեջանցու, այլ վրացու: Նրա խոսքով, հենց դա է Իմամկուլիևին ամեն կերպ աջակցելու որոշման գլխավոր պատճառը եղել:
«Այստեղ բնակչության 80%-ն ադրբեջանցիներ են: Սակայն մի՞թե մենք արժանի չենք մեր թեկնածուն ունենալու: Շատ մեծ բան ենք պահանջո՞ւմ: Բացի այդ, Իմամկուլիևը լավ տղա է, և շրջանում նրան հարգում են: Մեր լեզվին տիրապետում է: Այդ պատճառով էլ մարդկանց դուր է գալիս», – ասում է Աբասը:
Նա խոսում է կոտրտված ռուսերենով և ափսոսանք հայտնում, որ վրացերեն չգիտի.
«Կցանկանայի վրացերեն իմանալ: Կյանքս ավելի լավ կընթանար: Ավելի լավ աշխատանք կգտնեի, վրացական հեռուստատեսություն կնայեի: Երբ պետական հիմնարկ եմ գնում, ռուսերեն եմ խոսում: Իսկ վրացի երիտասարդներն արդեն ռուսերեն չգիտեն և հաճախ ստիպված ենք լինում թարգմանիչ կանչել հարազատ երկրում փոքր հարց լուծելու համար: Եթե լեզվական հարցը ժամանակին չլուծվի, շուտով ընդհանրապես կդադարենք միմյանց հասկանալ», – ասում է նա:
Ադրբեջանցիներն ուզում են վրացերեն խոսել
Աբասն իրավացի է: Չնայած որ Մառնեուլը Թբիլիսիին շատ մոտ է գտնվում, այստեղ գալու առաջին իսկ րոպեներից քեզ զբոսաշրջիկ ես զգում և ինքդ չես հասկանում հնչող լեզուն, քեզ էլ չեն հասկանում:
«Ինչպե՞ս հասնեմ գյուղապետարան», – հարցնում եմ անցորդին, որը ծանոթ «ադմինիստրացիա» բառը լսելիս հասկանում է՝ ինչ եմ խնդրում, և սկսում է աշխուժորեն բացատրել: Սակայն ես ոչինչ չեմ հասկանում:
2014-ի մարդահամարի տվյալներով՝ Վրաստանում 233 հազար ադրբեջանցի է ապրում, և նրանց մեծ մասը՝ հենց Քվեմո Քարթլի շրջանում, որի կենտրոնը Մառնեուլն է:
Վրացերենին չտիրապետելու պատճառով, նրանք տեղեկատվությունն ադրբեջանական կամ ռուսական հեռուստաալիքներից են ստանում: Այստեղ կարծես բոլորն արբանյակային և անհատական ալեհավաք ունեն: Լեզվական խնդիրը գլխավոր խնդիրներից մեկն է, որը շրջանի բնակչությանը թույլ չի տալիս ավելի ակտիվ մասնակցել երկրի հասարակական կյանքին:
Թբիլիսիում ոչինչ չգիտեն տարածաշրջանի իրական կյանքի մասին
18-ամյա Էլենե Աբեսաձեն Մառնեուլում է ապրում: Նա Վրաստանի տեխնիկական համալսարանի առաջին կուրսի ուսանող է և ամեն օր ստիպված է Թբիլիսի մեկնել: Էլենեն հիշում է, որ իր հարազատ քաղաքը համակուրսեցիների մոտ ասոցացվում է կարտոֆիլի, լալիկի և սոխի հետ:
«Չնայած որ Մառնեուլը Թբիլիսիին բավականին մոտ է, մենք միմյանց մասին ոչինչ չգիտենք: Հենց ասում եմ, որ Մառնեուլից եմ, բոլորը հիշում են միայն, որ դա բանջարեղենի հայրենիք է: Ոչ ոքի մտքով էլ չի անցնում գալ ու տեսնել: Իսկ տարածաշրջանում իրոք շատ հետաքրքիր մշակութային հուշարձաններ կան»:
Իշխանություններն անտեսում են տարածաշրջանի խնդիրները
Նման մեկուսացումից զատ, որը լեզվական խոչընդոտ է ծնում, տեղացիները դժգոհ են «Վրացական երազանքի» քառամյա կառավարումից: Նրանց խոսքով, տարածաշրջանում ժամանակը կարծես կանգ է առել և որևէ առաջընթաց չկա: Բնակիչները բողոքում են, որ շատ չլուծված հարցեր են մնում, իշխանությունները գյուղի բնակիչներին բավականաչափ ուշադրություն չեն դարձնում, մասնավորապես՝ երիտասարդությանը, որը ո՛չ կինոթատրոն ունի, ո՛չ էլ այլ զվարճանք:
Վալեֆ Մուստաֆաևն ապրում է Մառնեուլի շրջանի Բայլարի գյուղում: Նրա խոսքով, երկար տարիներ է՝ գյուղը ջրամատակարարման ծանր խնդիրներ ունի, և ոչ ոք չի էլ փորձում օգնել:
«Ո՛չ խմելու ջուրն է հերիքում, ոչ ոռոգմանը: Մեր տանջանքները տեսնել է պետք, որտեղից ասես՝ ջուր քարշ չենք տալիս, – պատմում է Մուստաֆաևը: Առանց ջրի բերքը կորչում է, և հաճախ ընտանիքները կորուստներ են ունենում: Դրան գումարվում է նաև աղբամանների բացակայությունը. Որքա՞ն կարելի է խնդրել, որ տեղադրեն: Այդ պատճառով էլ աղբը գետն են նետում, որն էլ Մառնեուլ է հոսում: Արդեն ջուր էլ չի երևում, այդքան աղբ կա»:
Տրանսպորտը մեծ խնդիր է
Մթնում է: Մառնեուլի կենտրոնում լեփ-լեցուն երթուղային է կանգնած, որը դեռ շարունակում է ուղևոր հավաքել: Ուշացածները ստիպված են տաքսի վերցնել. Մառնեուլում երեկոյան 6-ից հետո հասարակական տրանսպորտը չի աշխատում: Իսկ մինչև այդ ժամը տրանսպորտը Մառնեուլի կենտրոնից շարժվում է դեպի շրջանի տարբեր գյուղեր:
18-ամյա Վլադիմիր Չխիթունիձեն Իլիայի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետի ուսանող է: Նա Մառնեուլից 6 կմ հեռավորության վրա գտնվող Սայիմերլո բնակավայրում է ապրում: Վլադը գրեթե ամեն օր լեկցիաներ է ունենում: Դասերը վերջանում են երեկոյան 7-8-ին: Նրա գլխավոր խնդիրը տուն հասնելն է: Հաճախ ստիպված է լինում տաքսիով վերադառնալ: Տրանսպորտի աշխատանքի ժամանակացույցը նրա ուսմանը խանգարում է: «Ի՞նչ ինտեգրացիայի մասին է խոսքը: Տարածաշրջանում տարրական տրանսպորտային և հաղորդակցման խնդիրները լուծված չեն: Ժամը 6-ից հետո իմ գյուղ տրանսպորտ չի գնում, և ստիպված եմ լինում բաց թողնել լեկցիաները: Այս խնդրի պատճառով, ցավոք, շատերը դադարեցրել են ուսումը: Ի՞նչ եք կարծում, սա նորմա՞լ է»:
Գիորգի Զեդգինիձե, Մառնեուլ
