2020 թվականից հետո հետպատերազմյան ողջ ժամանակաշրջանը անվտանգության և Ադրբեջանի հետ հակամարտության խաղաղ կարգավորման հեռանկարների առումով Հայաստանի համար անորոշության շարունակվող խորացմամբ և տարածաշրջանային անվտանգային ճարտարապետության հետագա խափանմամբ է բնորոշվում՝ ի վնաս հայկական շահերի։ 2023 թվականը ոչ միայն չփոխեց այդ միտումը, այլև նշանավորվեց արցախահայության ողբերգությամբ՝ սեպտեմբերին ալիևյան վարչակարգի իրականացրած ռազմագործողության հետևանքով հայաթափվեց Արցախը։ Միանգամայն ակնհայտ է, որ ադրբեջանական բանակի անթույլատրելի գործողությունները հնարավոր դարձան «գետնի վրա» Ռուսաստանի լրիվ թողտվությամբ ու քաղաքական հովանավորությամբ։
Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիրը, ինչի մասին շատ է խոսվել սեպտեմբերյան բռնատեղահանումից առաջ և հետո, որքան էլ ներկայացվում էր որպես Հայաստանի դիվանագիտության առաջնահերթություն, այդպես էլ իրականություն չդարձավ Ադրբեջանի դիրքորոշման փոփոխականության, ուժի դիրքերից դիվանագիտություն վարելու շարունակման պատճառով։
Արևմուտքի ջանքերը բավարար եղան, որպեսզի 2024-ին ընդառաջ բարձրացվի Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի վրա նոր հարձակման քաղաքական գինը, որպեսզի պաշտոնական Բաքուն «անվճարունակ» լինի այդ գնի պարագայում։ Սակայն այդ ջանքերը բավարար չեղան Ադրբեջանին բանակցային սեղանի շուրջ բերելու և ստորագրել տալու արդեն համաձայնեցված կոնսենսուսային սկզբունքները, ուստի փաստացի ստացվում է, որ գոնե այս պահի դրությամբ Ալիևի գործողություններն անհետևանք մնացին։
Անշուշտ, Բաքուն ոգևորված է առաջին հերթին Պուտինի վարչակարգի աջակցությամբ ու համակրանքով, վարչակարգ, որը նույնիսկ Ուկրաինայի դեմ պատերազմում բոլոր կորուստներով հանդերձ Հայաստանում պահպանում է ոչ միայն անմիջական ճնշման ու հիբրիդային ազդեցության լծակները, այլև շատ մեծ ներկայություն՝ ուժային, տեղեկատվական, տնտեսական և այլն։
Ահա այսպիսի «ուղեբեռով» է Հայաստանը թևակոխում 2024 թվականը, բայց որոշակի հույսեր կան արցախցիների հավաքական իրավունքները դատական կարգով վերականգնելու համար։ Ինչպիսի՞ն են Հայաստանի խնդիրները գալիք տարում, և ինչպիսի՞ միտումներ են նկատվում. այս մասին կարող եք կարդալ մեր վերլուծական հանդեսի նոր թողարկման բացառիկ հոդվածներում։
«Անալիտիկոն»-ի խմբագրություն
